އަޅި ކުލައިގެ އެތުގެ ރޫޙް
އަޙްމަދު ރަޝީދު އެސްޖެހިގެ ލ. ފޮނަދޫ
ދުނިޔޭގައިވާ އެންމެ ބައިބޯ، މެމްބަރުންގެ ޢަދަދު ގިނަ ޖަމާޢަތަކީ ސްކައުޓުން ނެވެ. ސްކައުޓް ޙަރަކާތަކީ އެ ޙަރަކާތުގެ ސަބަބުން އިންސާނާ ހެޔޮމަގަށް ބައްޓަން ކޮށްދޭ ޝައުޤުވެރި ކުރުވާ ޙަރަކާތެކެވެ. ސްކައުޓް ޙަރަކާތުން ތަފާތު ހުނަރުތައް ދަސްކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބިގެން ދެއެވެ. ސްކައުޓް ޙަރަކާތް ޝައުޤްވެރި ކުރުވުމަށް ތަފާތު ލަވަތައް ދަސްކޮށްދެއެވެ. މިގޮތުން ފާހަގަ ކޮށްލެވޭ އެއް ލަވައަކީ "ގިންގެން ގުލި ގުލި ގުލި ގުލި ވޮއްޗާ ....” މިލަވައެވެ. މިލަވަ އުފެދިގެން އައިގޮތާއި މެދު ކިޔާ އުޅޭ ވާހަކައެެއް އޮވެއެވެ. މިތާނގާ މިވާހަކަ ލިޔެލާނަމެވެ.
1. ސިކުންތެއްވާ ހިތާމައިގާ ނުވޭ ޢާލަމް އެއާ އެއްވަރު،
ކަމެއްގެ އުނދަގޫ އިހްސާސް ކުރެވޭނީ، އެ ކަމެއް ދިމާވެގެން އުޅޭ މީހަކަށް އެކަންޏެވެ. އަހަރެންގެ ގައިގަ އަޅާ ވޭން އެނގޭނީ ކާކަށް ހެއްޔެވެ؟ ހަށިގަނޑުގެ ބޭރުން ޒަޚަމް ފެންނަ ނަމަ، ދުނިޔެ ވެސް އަހަންނާ އެކުގައި ރުއީހެވެ. ރައްޓެއްސެއްގެ ގާތުން އެހީއަކަށް އެދެވޭކަށް ވެސް އަހަންނަކަށް ނެތެވެ. ކޮންމެ ދުވަހަކު އަހަރެން ހީކޮށްގެން ހުންނަނީ، ކޮންމެވެސް ރަނގަޅު ގޮތެއް އަހަންނަށް މެދުވެރިވާނެ ކަމަށެވެ. އެހެން ހުއްޓައި އިރު އޮއްސެނީ އެވެ. އަނެއްކާ އަނެއް ދުވަހަށް އިރުއަރަނީ އެވެ. 
މިދުވަސްވަރަކީ މަސްވެރިކަން މާރަނގަޅު ދުވަސްވަރަކަށް ނުވުވުމާއިއެކު މާވަހަރުގޭ މާވަހަރު ދޯނި ބާވިނަމަވެސް އެދޯނި މަހަށް ތޫނުކަމުން ރުއްވަލުތެރެއަށް ދިރުނބާކޮޅު އެއްގަމަށް އެހެލަން ނުކެރިގެން އެދޯނި މަރާމާތު ކޮށްލައިގެން އޮޑި ހަރުގެއަށް ލައިގެން އޮޑިހެދުމުގެ މަސައްކަތް ހިނގަމުންދާ ދުވަސްވަރެކެވެ. މުއްސަނދި ހަސަނު މިހާރު އެއް ވެސް މަސައްކަތެއް ނުކުރައްވައެވެ. އޭނާ ދެކިލައްވާގޮތުގައި މުއްސަނދިވީމައިވާނީ މުއްސަނދިކަމުގެ މީރުކަމާއި އަރާމު ލިބިގަންނާށެވެ. ދެން މީރުކޮށް ކައިގެން އުޅެނީ ރޯހަމެއް ނުފެޅޭނޭ ބުނާބަހުގައި ރަނގަޅަށް ހިފައިގެން ނެވެ. 
މަކުނުފުށީ މަހުޖަނު ޞާބިރު ނިޔާވެގެން މި ފަހަރު މާލެއައީ މަހުޖަނު ޞާބިރުގެ ދަރިކަލުން ކުޑަމަހުޖަނެވެ. ތިންއޮޑި މާލެފަޅަށް ވަނުމުން ވޯރާ ވިޔަފާރިވެރިންތައް ފިހާރަތަކުން ނިކުމެ (ކޮށި ދިވެހިބަހުން ) ކޮންތާ އޮޑިތަ؟ ، ކާކިޔާގެ އޮޑިތަ؟ ، ކޯތި ގެނަތަ؟ އޮޑިތަކުގެ ވަނަވަރު އަހައި އޮޅުންފިލުވަމުން ވޯރާ ވިޔަފާރިވެރިން ކުރެ ބަހާއުއްދީނޭ ކިޔާ މީހަކު ބުނެފިއެވެ. މަހުޖަނު ޞާބިރަކީ މަގޭވަރަށް އެކުވެރި ގާތް ރަޙުމަތްތެރިއެކެވެ. އެހެންވީމައި މަހުޖަނު ޞާބިރުގެ ދަރިފުޅު ވެސް މަށާއި ރަޙުމަތް ގަންނަން ވާނެއެވެ. ކުޑަމަހުޖަނަކީ އަލަށް އައި ކުއްޖަކަށް ވެފައި މަގޭ ރަޙުމަތްތެރިޔާގެ ދަރިފުޅަކަށް ވާތީ އަދިވިޔަފާރިއާއި ބެހޭ ތަޖުރިބާއެއް ނެތުމާއި އެކު ކޮންމެ ވެސް މަކަރުވެރިއެއްގެ އަތްދަށު ވެދާނެތީވެ މަށާ އެކު މަގޭ ފިހާރައަށް އަންނާށެވެ. ވިޔަފާރީގެ ކަންތަކާއި އުޅޭނީ މާދަމާއެވެ. 
ހަސްފަތާލުގެ ލެބޯޓަރީއާއި ދިމާޔަށް ހުރި ގޮނޑިއެއްގައި އިށީނދެލައިގެން ފަޒުނާ އިނެވެ. އޭނާ އިންތިޒާރު ކުރަމުން ދިޔައީ މީގެ ތިން ދުވަސްކުރިން އޭނާ ހެދި މެޑިކަލް ޓެސްޓެއްގެ ނަތީޖާ ލިބޭނެ ވަގުތަކަށެވެ. ފަޒުނާއަކީ މާލޭގެ މުއްސަނދި ޢާއިލާއަކަށް ނިސްބަތްވާ ޒުވާން އަންހެންކުއްޖެކެވެ. ލައިގެން ހުރީ ހުޅަނގުގެ ފެޝަނަށް ލޯބިކުރާ ޒުވާން އަންހެންކުދިން ޕާޓީތަކަށް ދާން ލާފާޑުގެ ނިވައިކަންކުޑަ ހެދުމެކެވެ. އެހެދުމުގެ އަތެއް ނެތްތާ އެހެދުން އޭނާގެ ކަކުލާ ހަމައަށް ކިރިޔާ ފޯރަނީއެވެ. މީގެ އިތުރުން އެހެދުމުގެ ތުނިމިނާއި ގަޔަށް ހިފާފައި ހުރިވަރު ހެވީ ނުދެއްކިއްޔާއެވެ. އޭނާއަށްވެސް މުސްލިމު އަންހެނާގެ އައުރައަކީ ކޮބައިކަމާއި މުސްލިމު އަންހެނުން ނިވައިވާންޖެހެނީ ކިހާވަރަކަށްކަން ނޭނގެނީއެއްނޫނެވެ. ނަމަވެސް ދުނިޔެއަށް ލޯބި ޖެހިފައިވާލެއް ބޮޑުކަމުން އާޚިރަތުގެ މަތިން ޣާފިލުވެވެނީއެވެ. އޭނާ ކުރަމުން ގެންދިޔަ އިންތިޒާރު ދިގުލައިގެން ހިނގައިދާނެތީ ފަޒުނާ ހުރީ ވަރަށް ކަންބޮޑުވެފައެވެ. އެހެނީ ފަޒުނާ ހަސްފަތާލަށް އައީ އޭނާގެ ޢާއިލީ ރަޙުމަތްތެރިއެއްގެ އުފަންދުވަސް ފާހަގަކުރުމަށްޓަކައި ބާއްވާ ޕާޓީއަކަށް ދިޔުމަށް ތައްޔާރުވުމަށްޓަކައި ޝެރީއަށް ދިޔަ މަގުމަތީގައި ކަމަށްވީތީއެވެ. މެޑިކަލް ޓެސްޓުގެ ނަތީޖާ ނެގުމަކީ އޭނާ މާމުހިއްމުކަމެއް ދޭކަމެއްނޫނެވެ. ނަމަވެސް ގޭމީހުން ކިޔާވަރުން އައީއެވެ.
އެއް ޒަމާނެއްގައި ވަރަށް މުއްސަނދި ސާދާގަރަކު އުޅުނެވެ. އޭނާ އުޅުނީ ހަތަރު މީހުނާ އިނދެގެންނެވެ. އެއީ އޭނާއާ އެންމެ ކައިރިން މުޢާމަލާތްކުރާ އޭނާގެ "ޙަޔާތުގެ ހަތަރު ބައިވެރިންނެވެ." އޭގެ ތެރެއިން އޭނާ އެންމެ ލޯބިވަނީ، ހަތަރުވަނަ ބައިވެރިޔާ ދެކެއެވެ. ހިސާބެއް ކިތާބެއް ނެތި، އެ ބައިވެރިޔާ އަށް ރީތި ފޭރާމާއި އަގުބޮޑު ގަހަނާ ގަނެދެއެވެ. ހަމައެފަދައިން، މި ދުނިޔޭގައިވާ އެންމެހައި މީރު ކާނާއާއި ޝަރުބަތް، އޭގެ އަގާމެދު ވިސްނުމެއް ފިކުރެއް ނެތި ހޯދައިދެއެވެ. އަދި އެ ބައިވެރިޔާ ގޮވައިގެން ދުނިޔޭގެ ކަންކޮޅުތަކަށް ދަތުރުކޮށް އަގުބޮޑު ހޮޓާތަކުގައި ދުވަސްތައް ހޭދަކުރެއެވެ. ސާދާގަރު އެ ބައިވެރިޔާ އަށް ހުރިހައި ކަމެއް ކޮށްދެނީ ނުހަނު ލޯބިންނެވެ.
އިރުއޮއްސުމަށް ފަރިކޮށްލަމުން ދާއިރު، ގައިބާރު ދެރަވެ މުސްކުޅިވެފައިވާ އަންހެނަކު ފުންވިސްނުމަކަށް ގެއްލިފައި، އޮއްސެމުންދާ އިރާ ދިމާއަށް ބަލަހައްޓައިގެން ހުއްޓެވެ. މޫނުމަތީން ފެންނަމުން ދަނީ މާޔޫސްކަމާއި ނާއުންމީދެވެ. 
ސްކޫލް ބަދަލުވުމަކީ، ނުވަތަނަވަސްކަން ހިތަށް ވެރިވާ ކަމެކެވެ. އެކަން އެނގޭނީ އަހަންނަށް އެކަންޏެވެ. ސީއެޗްއެސްއީ އަށް ވަންނަން ފުރުސަތު ލިބުމުން، ގޭގެ އެންމެން އުފާކުރި އެވެ. އަހަރެން ވެސް އުފާވި އެވެ. އެކަމަކު ހިތަށްއެރި އެވެ. އަހަންނަށް ރައްޓެއްސެއް ލިބޭނީ ކިތައް ދުވަހުންބާ އެވެ؟ ފުރަތަމަ ދުވަހު އަހަރެން ކުރާނީ ކީއްބާއެވެ؟ 
މި ރެޔަކީ ކާއްޓޭގެ 18 ވަނަ އުފަން ދުވަސް ފާހަގަ ކުރެވޭ ރެ އެވެ. ގިނަ ދުވަސްތަކެއް ވަންދެން ބޭރު ވިލާތެއްގައި ރަސްމީ އިސްމަގާމެއް ފުރުމަށްފަހު، ކާއްޓޭގެ ބައްޕަ ވެސް މި ރެޔަށް އޭނީ ވަޒަނަށް އެނބުރި އައިހެވެ. ކާއްޓޭ އުފަންވުމަށްފަހު، މިއީ ނާޝިދު ރަށަށް އައި ފަސްވަނަ ފަހަރެވެ. ގޭ މެދުގެ ތެރޭގައި ހުރި ބޮޑު ސޯފާގައި ދެ މަފިރިން އެ ތިބީ މިރޭ ޤާނޫނީގޮތުން ބާލިޣުވާ ދަރިފުޅުގެ އިންތިޒާރުގަ އެވެ. ނާޝިދަށް ނޭނގުނަސް، ކާއްޓޭގެ ބެސްޓު ފުރެންޑް އިބޫ، ކާއްޓޭގެ ކޮޓަރިތެރޭގައި އުޅޭކަން މަރީނާޔަށް އެނގެ އެވެ. ކާއްޓޭ މި ވަގުތު ވެސްވީ އިބޫ ފޮނުވި ތަނުގައިކަމާއި، ބާރަ ޖަހަންވާއިރަށް އަންނާނޭކަމާއި، ''އަންނަ އިރުން ގެންނާނޭ'' ކަން އިބޫ އަށް ޔަގީންވެ އެވެ. ގުރޫޕުގެ އެހެނިހެން މެންބަރުން ވެސް އެ ވަގުތައް އެއްތަންވާނެ އެވެ. މި އިޙްތިފާލަށްޓަކައި ކާއްޓޭގެ ބައްޕަ އައިސް އުޅޭކަން އޭނާއަށް ސިއްރު ކުރެވިފައި އޮތީ، ސަޕްރައިޒެއް ދޭންވެގެންނެވެ. 
ޒުވާން ރަސްކަލަކު އެރަސްގެފާނުގެ އަމީރުންނާއި ވަޒީރުންނާއި އެކު ވަރަށް މަޖާކަންތައް ކުރައްވަ އެވެ. އެއްދުވަހަކު ރަސްގެފާނު ވިދާޅުވެއްޖެއެވެ. ކޮންމެމީހަކުވެސް ތޫނު ފިޔޮއްސެއްގައި ހިފާށެވެ. ކޮންމެމީހަކު ވެސް އެމީހަކު އަތުން އަނބު މަށައިގެން ކާންވީއެވެ. ވަގުތު ހަމަވާއިރު އެންމެގިނައިން އަނބު މަށައިގެން ކެވުނުމީހަކަށް އިނާމެއް ލިބޭނެއެވެ. މި ވަގުތު މިތާގައި ނެތީ ހަމައެކަނި ބޮޑުވަޒީރެވެ. އެއީ ތަންކޮޅެއް މުސްކުޅި ބޭކަލެކެވެ.