ޙާޖީ ޢަބްދުއްރަޙުމާނާއި ކަދުރުއައްޔަގެ ހިބަރު
ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު
އައްޝައިޚުލްފަޤީހުލްޙާއްޖު ޢަބްދުއްރަޙުމާނުލްއަޒުހަރީ، މަޝްހޫރު ނަމުން ނަމަ، ޙާޖީ ޢަބްދުއްރަޙުމާނަކީ ވަރަށް ތަޤުވާވެރި ޒާހިދު ވަރަޢަވެރި ބޭފުޅެކެވެ. އޭނާއަކީ މިޞްރުގެ ޖާމިޢުލްއަޒުހަރުން ތަޢުލީމު ޙާޞިލުކުރައްވައި އެ ޔުނިވަރސިޓީއެއްގެ ފެކަލްޓީއެއްގެ ޑީންކަން ވެސް ކުރައްވައިފައިވާ ބޭފުޅެކެވެ. އަތުލިޔުން ރީތިކަމުން ބޮޑުތަރުތީބު ޗާޕުކުރައްވާން ސަރުކާރުން ކޮޅުނބަށް ފޮނުއްވި ކާތިބެކެވެ. ތަޢުލީމަށް އޭރު ވެސް ހިތްޕުޅުގައި އޮތް ލޯތްބެއްގެ ބޮޑުކަމުން، އެ މަސައްކަތް ނިމުނުން ލިބިވަޑައިގަތް ތިންސަތޭކަ ފަންސާހެއްހައި ރުފިޔާ ހިއްޕަވައިގެން އެގޮތްމިގޮތުން މިޞްރަށްވަޑައިގެން ޢާލަމީ ފާސް (މި ޒަމާނުގެ ގޮތަށް ނަމަ، މާސްޓަރސް) ޙާޞިލުކުރެއްވިއެވެ.
ސިޙުރު ޖެހުމުގެ ކުރިން އެއިން ސަލާމަތްވުމަށްޓަކައި ކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތަކެއް ވެއެވެ. އެ ކަންތައްތަކަކީ:
ހަކުރު ބަލި (Diabetes Mellitus) އަކީ ލޭގައި ހަކުރު އެކުލެވޭ މިންވަރު މަތިވުމުގެ ސަބަބުން ޖެހޭ ބައްޔެކެވެ. މިއީ ލޭގައި ހަކުރުގެ މިންވަރު އިންތިޒާމްކޮށްދޭ އިންސޫލިން އުފެއްދުމަށް ހަށިގަނޑު ނުކުޅެދުމުން، ނުވަތަ އިންސޫލިން އަށް ހަށިގަނޑު އިޖާބަ ނުދިނުމުން ކާބޯހައިޑްރޭޓް މެޓަބޮލިޒަމްގައި އުފެދޭ އުނިކަމެކެވެ. މާނަ އަކީ މިދެންނެވި ގޮތަށް އިންސޫލިން އުފައްދައި ނުދިނުމުން، ލޭގައިވާ ހަކުރުގެ މިންވަރު ނުވަތަ ގުލުކޯޒްގެ މިންވަރު މަތިވެގެން ގޮސް ހަކުރު ބަލި ކުރިމަތި ކުރުވަނީ އެވެ. ސަބަބަކީ އިންސޫލިން އަކީ ލޭގައި ހަކުރުގެ މިންވަރު ކޮންޓްރޯލްކޮށް އެއްހަމައެއްގައި ބަހައްޓައިދޭ ހޯމޯން އެވެ.
މި ކުޑަކުޑަ ފޮތުގައިވާނީ، ސިޙުރަކީ ކޮބައިކަމާއި އެއިން ސަލާމަތްވާނެ ގޮތެވެ. ސިޙުރުގެ މާނައާއި އެއާމެދު ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ވާރިދުވެފައިވާ ގޮތާއި އަދި މިޒަމާނުގެ ޢިލްމީ ތަޙުޤީޤުތަކުން އޮޅުން ފިލާފައިވާ ގޮތް މިފޮތުގައި ވާނެއެވެ. އޭގެ އިތުރުން، ސިޙުރުގެ ވައްތަރުތަކާއި އެއާމެދު އިހުގެ މަޝްހޫރު ޢިލްމުވެރިން ދެކެވަޑައިގެންފައިވާ ގޮތް ވެސް ހިމަނާފައިވާނެއެވެ. ހަމައެފަދައިން، ސިޙުރުވެރިން ކުރާ ނުބައި ކަންތައްތަކާއި އެބައިމީހުން ހަދާ މަކަރާއި ޙީލަތްތަކަށް ވެސް ބަލާލާފައި ވާނެއެވެ. ސިޙުރަކީ ކޮބައިކަމާއި އެއިން ސަލާމަތްވާނެ ގޮތް ދެނެވަޑައިގަތުމަށް ބޭނުންފުޅުނަމަ، މިފޮތް ވިދާޅުވުން ހުއްޓެވެ.
ފަތްކޭލުގެ ދަނޑުވެރިކަމަކީ ބޯދާ ދުވަސްވީ ދަނޑުވެރިކަމެކެވެ. ފަތްކޭލުގެ ދަނޑުވެރިކަމަކީ މޫސުމީ ދަނޑުވެރިކަމެއް ނޫނެވެ. ފަތްކޭލުގެ 500 އަށްވުރެ ގިނަވައްތަރުވެ އެވެ. ފަތްކޭލުގެ ދަނޑުވެރިކަމަކީ އަހަރުގެ ހުރިހާ މޫސުމެއްގައި ވެސް ކުރެވޭ އަދި މޭވާ ލިބޭ ފައިދާހުރި ދަނޑުވެރިކަމެކެވެ. އިންޑިއާގައި 4000 އަހަރުކުރިން ވެސް ފަތްކޭލުގެ ދަނޑުވެރިކަން ކުރާކަމަށް ވެ އެވެ. މިހާރުވެސް އެންމެ ގިނައިން ފަތްކެޔޮ ހައްދާ ޤައުމަކީ އިންޑިއާ އެވެ. 
ފަޅޮލަކީ ރާއްޖޭގައި ޢާންމުކޮށް ހެދޭ މީރު ފޮނި މޭވާއެކެވެ. ޅަ ނޫނީ ގިތިކޮށްހުއްޓައާއި ދޮންވެ ފައްކާވުމުން ކާންބޭނުން ކުރެވޭ މޭވާއެކެވެ. ޅަ ފަޅޯ ތަރުކާރީގެ ގޮތުގައި ރިހަކެއްކުމަށާއި ބަތްކައްކާއިރު ހަނޑުލާ އެއްކުރުމަށާއި އަދި ސަޓަނިހެދުމަށް ދިވެހިން ބޭނުންކުރެއެވެ. 
ކަރުދާހު ނޫޓަކީ ބިރުވެރި ނުރައްކާތެރި އެއްޗެކޭ ދަންނަވައިފިނަމަ، އެއީ މޮޔަގޮވުމެކޭ ވިދާޅުވާނެ ބޭފުޅުން ތިއްބަވާނެކަން ކަށަވަރެވެ. ފައިސާއަކީ އަގުހުރި އެއްޗަކަށް ވާއިރު، އަދި މި ކަރުދާސްކޮޅު ހޯދަން އެންމެން މަސައްކަތްކުރާ އިރު އެއީ ބިރުވެރިއެއްޗެކޭ ބުނަން ހެޔޮވާނެހެއްޔެވެ؟ އެއީ ނުރައްކާތެރި އެއްޗެކޭ ބުނަންކެރޭނެ ހެއްޔެވެ؟
އެ ތިންކުދިން އޮތީ، ޢުމުރުން އެންމެ ހަތަރު ދުވަސްވީ ފިރިހެން ކުޑަކުއްޖެއްގެ ބަނޑުތެރޭގަ އެވެ. އެ ކުއްޖާގެ ބަނޑުތެރޭން އެ ތިންކުދިން ނެރުނީ ޖޯޑްންގެ ޑަކުޓަރުންގެ ޓީމަކުންނެވެ. އެޓީމުން ހާމަކުރި ގޮތުގައި އެއީ ކާމިޔާބު އޮޕަރޭޝަނެކެވެ. އެ ޓީމުގައި އިސްކޮށް ހުންނެވި ޑރ. ނާޖިޙު ވިދާޅުވީ، އޭގެ ތެރެއިން ފުރަތަމަ ކުއްޖާ އޮތީ
ސަޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގައި ދިރިއުޅޭ ޔަމަނުކަރައިގެ އަންހެނަކު، އެއްމާބަނޑު 5 ކުދިން ވިހައިފި އެވެ. އެއީ ދެ އަންހެން ކުދިންނާއި ތިން ފިރިހެން ކުދިންނެވެ. ސަޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ ވެރިރަށް ރިޔާޟުގެ ހޮސްޕިޓަލެއްގައި އެ ފަސް ކުދިން ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދުށީ، ސިޒޭރިއަނަކަށްފަހުގަ އެވެ. ދޮޅުގަނޑިއެއް ހައިއިރު ހޭދަވި އެ ސިޒޭރިއަން ހެދުމުގައި އިސްވެ ހުންނެވީ، ޑރ. މުޙައްމަދު ބިން ޙަސަނެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި، ފަސްކުދިންނާއި އެ ކުދިންގެ މަންމަގެ ޙާލު ރަނގަޅެވެ. ކުދިންގެ ބަރުދަން ހުރީ، 800 ގްރާމާއި 900 ގްރާމާ ދެމެދުގަ އެވެ. އެކުދިންގެ ހެދިބޮޑުވުން ފުރިހަމަވުމަށްޓަކައި ދެމަސް ދުވަހުގެ މުއްދަތަށް ހޮސްޕިޓަލުން ޚާއްޞަ ފަރުވާ ދޭންޖެހެ އެވެ.
އެއީ އިންޑިއާގެ ފަޤީރު އަވަށަކަށް އުފަންވި އަންހެން ކުއްޖެކެވެ. އުފަންވި އިރު އެކުއްޖާގެ ހަށިގަނޑުގައި ހަތަރު އަތާއި ހަތަރު ފައި ހުއްޓެވެ. އެކުއްޖާގެ މި ޙާލަތު، ނަހަމަ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރުމަށް ބައެއް ފަރާތަކުން މަސައްކަތް ކޮށްފައިވެ އެވެ. އެގޮތުން ފާހަގަކޮށްލެވޭ އެއްކަމަކީ، ޗަރުކޭސް ކުޅޭ ބަޔަކު އެކުއްޖާ ގަންނަން އުޅުނު ކަމެވެ. އަދި އެކުއްޖާއަކީ ކަލާނގެ ވަންތަ ކުއްޖެއް ކަމަށް ވެސް ބައެއް މީހުން ބުނެއުޅުނެވެ. ކޮންމެއަކަސް އެކުއްޖާގެ މަންމައާއި ބައްޕަގެ ފަޤީރު ކަމާއެކު ވެސް، ނަހަމަ ގޮތުގައި އެކުއްޖާގެ ބޭނުންކުރުމުގެ ފުރުޞަތު އެއްވެސް ފަރާތަކަށް އެ ދެ މީހުންނަކު ނުދިނެވެ.
ދުވަހުގެ އެންމެ މުހިންމު ކެއުމަކީ ހެނދުނުގެ ނާސްތާކަން އެނގިވަޑައިގަންނަވަނީ ކިތައް ބެލެނިވެރިނަށްތޯ އެވެ؟ ހަށިގަނޑަށް ފައިދާހުރި ކާނާއެއް ހެނދުނުގެ ނާސްތާއަށް ބޭނުންކުރުމަކީ މުޅި ދުވަހުގެ ހަރަކާތްތައް ރަގަޅަށް ފެށުމަށް ލިބޭ ބާރެކެވެ. ނަމަވެސް ހެނދުނުގެ ނާސްތާއަށް ސަމާލުކަމެއް ނުދެވެއެވެ. ބޮޑެތި މީހުންނާއި ސްކޫލްކުދިންނާއި ބެލެނިވެރިން ވެސް ހެނދުނު ސައި ދޫކޮށްލުން އާދަކޮށްފި އެވެ. ނަމަވެސް ދަރިވަރުންނަށް ހެނދުނު ރަނގަޅު ނާސްތާއެއް ދިނުމަކީ ބެލެނިވެރިންގެ ޒިންމާއެކެވެ. 
ހަކުރުބަލި ބުނީ ޢަބްދުލްޙަކީމު ޙުސައިން މަނިކާ ބައްދަލުވޭތޯ އުޅެންފަށައިފީމެވެ. މާލޭގެ ވަރަށް ގިނަ ބަޔަކު އަތުލައިގެންފީމެވެ. އަދި ރާއްޖެތެރޭގެ ވަރަށް ގިނަ ބަޔަކު އަތުލައިގެންފީމެވެ. އެމީހުންގެ ލަބްލަބާއާއި، ކިޑްނީއަށް ވަދެގެންފީމެވެ. އޭގެތެރޭގައި ސާޅީސް އަހަރަށްވުރެ އުމުރުން ހަގު ގިނަބަޔަކު ހިމެނުނެވެ. އޭގެ ދޮށީމީހުން ވެސް ހިމެނުނެވެ. ވަރަށް ގިނަބަޔަކަށް އަހަރެންނާއި، އެއްބައެއް ނުވެވުނެވެ. އަހަރެންގެ ނަސޭހަތެއް ގަބޫލެއް ނުކުރެވުނެވެ. 
ދުނިޔޭގައި ދިރިއުޅޭ ތަފާތު ދިރޭ ތަކެތީގެ އާބާދާގައި ތަފާތު ބަލިތައް ފެތުރެއެވެ. އިންސާނުންނާއި ޖަނަވާރުންގެ ތެރޭގައެވެ. ގަސްގަހާގެއްސާއި ދޫނި ސުފާ ސޫފީގެ ތެރޭގައެވެ. ދޫނި ރޯގާގެ ބިރުވެރިކަމަށް ފަހު މިހާރު ކުރިމަތިވެފައި މިވަނީ ސްވައިން ފްލޫ ނުވަތަ އޫރު ރޯގާ އެވެ. މި ރޯގާއަކީ އޫރުގެ އާބާދީ ތެރޭގައި ފެތުރޭ ބައްޔެކެވެ. މިބަލި ޖެހެނީ އޫރުގެ ނޭވާލުމުގެ ނިޒާމަށެވެ. މިއީ ވައިރަހަކުން ޖެހޭ ބައްޔެކެވެ. މިބަލި ޖައްސާ ވައިރަހަށް ކިޔަނީ " އިންފުލުއެންޒާ ވައިރަސް އޭ " އެވެ. އިންފުލުއެންޒާ ވައިރަސް ޖެހެނީ ދިރޭތަކެތީގެ އެއް ވައްތަރަށެވެ. އެހެނީ، އިންސާނުންނާއި އޫރާއި ، ދޫންޏަށް ޖެހޭ އިންފުލުއެންޒާ ވައިރަސް ތަފާތު ވާނެއެވެ. އެހެން ނަމަވެސް ، ބައެއް ފަހަރު ވައިރަސް ދިރޭ ތަކެތީގެ ގިނަ ވައްތަރުތަކަށް ޖެހިދާނެއެވެ. މިސާލަކަށް ބައެއް ފަހަރު އޫރަށް ބަލިޖެހެނީ ، ހަމައެކަނި އޫރަށް ބަލިޖައްސާ ވައިރަހުން ނެވެ. އެކަމަކު، އިންސާނުންނާއި ދޫންޏަށް ބަލިޖައްސާ ވައިރަހުން ވެސް އޫރަ ބަލިޖެހިދާނެ އެވެ. 
ހިމަބިއްސަކީ ޢާންމުކޮށް ޖާރމެން މީސެލްސް ގެ ނަމުން އެނގި ދެނެވިވާ ރުބެއްލާ ވައިރަސް އިން ޖައްސާ ބަލިމަޑުކަމެކެވެ. މިނަން އައިސްފައިވަނީ ލެޓިން އިންނެވެ. މާނައަކީ 'ކުޑަ ރަތް' އެވެ. ޖާރމަން މީސެލްސް މިބައްޔަށް ކިޔަނީ މިބަލި ފުރަތަމަ ހޯދާފައިވަނީ އަށާރަވަނަ ގަރުނުގެ މެދުތެރޭގައި ޖާރމަންގެ ފިޒިޝަނެއް ވީމައެވެ. ފްރެޑްރިކް ހޮފްމަން Friedrich Hoffmann 1740 ގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ކުލިނިކަލީ ރުބެލްލާ ތަޢާރަފުކުރިއެވެ. އަދި ޑި ބަރގެންde Bergen 1814 ވަނަ އެކަން ކަށަވަރު ކުރިއެވެ. އަދި 1758 ވަނަ އަހަރު އޯރލޯOrlow މިކަން ކަށަވަރުކޮށްދިނެވެ.
ސްކޫލުގެ އޮފީސްތެރޭގައި ޕީ.ޓީ.އޭ އިން ނެރޭ ފާރުނޫސް ފައިނަލް ކުރުމުގެ މަސައްކަތުގައި އުޅެނިކޮށް ފާޑެއްގެ ވަހެއް އައިސް ނޯށުގެ ހިނދުރީތެރެއަށް ވަންނަން ފެށިއެވެ. ޖެހުނު ވަހުގެ ގަދަ ކަމާއި ޒަވިކަމުން މުޅި ހަށިގަނޑަށް އެނގުން ވެގެން ދިޔައެވެ. ބޮލަށް އެނބުރުން އަރާކަހަލަ ގޮތްތަކެއްވެސް ވިއެވެ. އިރުކޮޅެއްފަހުން މުދައްރިސަކު އޮފީހަށް ދުރުވެ މައްސަލަ ހުށަހަޅުއްވައިފި އެވެ. އެ މުދައްރިސު ހުންނެވި ކުލާހަށް ކަރުބޮލަކު އެޅީއެވެ. މިކަމެއް ކުރީ ކޮން ކުއްޖެއް ނުވަތަ ކުދިންތަކެއްކަން ނޭނގުނު ނަމަވެސް މުޅި އެ ހިސާބުގަނޑު އެއްވަސްވެފައިވަނީ ކަރުބޮލަކުގެ ވަހުންނެވެ.
މިހާރު، 31 ޤައުމެއްގައި އޫރު ރޯގާ ފެތުރިފައިވާ ކަން، ރަސްމީ ގޮތުން އެ ޤައުމުތަކުން ވަނީ އަންގާފައެވެ. އެ ޤައުމުތަކުގައި މިހާރު އޫރު ރޯގާ ޖެހިފައިވާ މީހުންގެ ޖުމްލައަކީ، 4684 އެވެ.