ޢަބްދުލްމުޢީދު ޙަސަން


ކިންގް ފައިޞަލް ފައުންޑޭޝަނުން ދެއްވާ އިންޓަރނޭޝަނަލް އިނާމުތައް މިއަހަރު ޙާޞިލުކުރެއްވީ 8 ބޭފުޅެކެވެ. މި އަހަރު އިނާމުތައް ދެއްވާފައިވަނީ ހަތަރު ދާއިރާއަކުންނެވެ.

އިނާމު ލިބިވަޑައިގަތް ބޭފުޅުންގެ ތެރެއިން އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ ޝަޚުޞިއްޔަތަކީ، ތުރުކީވިލާތުގެ ދައުލަތުއްރައީސް (ޕްރައިމް މިނިސްޓަރ) ރަޖަބް ޠައްޔިބު އުރުދުޣާން އެވެ. އެމަނިކުފާނުގެ އިތުރުން އިނާމު ލިބިވަޑައިގެންނެވި ބޭފުޅުންގެ ތެރޭގައި އަލްޖީރިއާ އާއި ލުބްނާނާއި ޖަރުމަނުވިލާތާއި ކެނެޑާއާއި ޔޫއެސްއޭ އާއި އޮސްޓްރޭލިއާގެ ޢިލްމުވެރިންނާއި ޢާލިމުން ހިމެނިވަޑައިގަންނަވަ އެވެ.

ޢަބްދުލްމުޢީދު ޙަސަން


ޝައިޚުލް އަޒުހަރުގެ މަޤާމު އުފެދުނީ، ޢުޘްމާނީ ދައުލަތުގެ ޒަމާނުގައެވެ. އޭރު އެ މަޤާމަށް ޢިލްމުވެރިޔަކު ހޮވަނީ އިންތިޚާބުކޮށްގެންނެވެ. ޝައިޚަކު އިންތިޚާބުކުރުމުގެ މަސައްކަތް ބަލަހައްޓަވަމުން ގެންދެވީ، ބޮޑެތި ޢިލްމުވެރިންގެ ތެރެއިން އެކަމަށް ޚާއްޞަކުރެވޭ ޢިލްމުވެރިއެކެވެ. އަޒުހަރުގެ ޢިލްމުވެރިންގެ ރިޔާސަތު ބެލެހެއްޓެވުމަކީ، ޝައިޚުލް އަޒުހަރު އަދާކުރައްވާ ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ކަމެކެވެ.

"ނަބީބޭކަލަކާމެދު ވިޔަސް، މުޞްލިޙަކާމެދު ވިޔަސް، އަދި އާދައިގެ މީހަކާމެދު ވިޔަސް، ...

މިދުނިޔެ ދޫކޮށްފައިވާ އެއްވެސް މީހަކާމެދު ބަދުބަސް ބުނުމާއި، އިހާނެތިކޮށް ހިތުމަކީ،

އަޅުގަނޑު ކަނޑައެޅިގެން ދެކޮޅުހަދާ ކަމެކެވެ."

ޢަބްދުލްމުޢީދު ޙަސަން


ފަޟީލަތުލް އިމާމުލް އަކުބަރު، ޝައިޚުލް އަޒުހަރު، އަލްމަރްޙޫމު، ޑރ. މުޙައްމަދު ސައްޔިދު ޠަންޠާވީ، ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގަތީ، 28 އޮކްޓޯބަރު 1928 ގަ އެވެ. އުފަންރަށަކީ، ސަލީމުއް ޝަރުޤިއްޔާ އެވެ. އެއީ، މިޞްރުގެ ޞަޢީދުގެ ސޯހާޖުގެ ރަށެކެވެ.


ތަޢުލީމު

އިބްތިދާއީ ތަޢުލީމަށްފަހު، ޝައިޚު، އިސްކަންދަރިއްޔާގެ އަލްމަޢުހަދުއް ދީނީ ގައި ތަޢުލީމު ޙާޞިލުކުރައްވަން ފެށްޓެވީ 1944 ގައެވެ.

إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ

يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ، ارْجِعِي إِلَى رَبِّكِ رَاضِيَةً مَّرْضِيَّةً،

فَادْخُلِي فِي عِبَادِي، وَادْخُلِي جَنَّتِي

ޢަބްދުލްމުޢީދު ޙަސަން


އަލްއިމާމުލް އަކުބަރު، ޝައިޚުލް އަޒުހަރު، ޑރ. މުޙައްމަދު ސައްޔިދު ޠަންޠާވީ އަވަހާރަވީ މިއަދުގެ ހެނދުނުގެ ވަގުތެއްގައި، ސުޢޫދީ ޢަރަބިއްޔާގެ ވެރިރަށް ރިޔާޟުގަ އެވެ.

ފަސްދާނުލުމަށް ހަމަޖެހިފައިވަނީ، އަލްބަޤީޢުގަ އެވެ.

މާތް ﷲ މަރުޙޫމަށް ސުވަރުގޭގެ ދާއިމީ ނިޢުމަތް ލައްވާށި އެވެ. އާމީން!

ޢަބްދުލްމުޢީދު ޙަސަން


އޭނާއަކީ އާދަޔާ ޚިލާފު ބާރެއް ލިބިފައިވާ އިންސާނެކެވެ. އާދައިގެ މީހަކަށް ނުކުރެވޭނެ ކިތަންމެ ކަމެއް އޭނާ ކުރެ އެވެ. މަޢުދަނުން ހަދާފައިވާ ފައިސާ ފޮތި، އެސްފިޔައިން ލަންބާލުމަކީ އޭނާއަށް އެއްވެސް ކަމެއް ނޫނެވެ. އޭނާ، އެއްފަހަރާ ދިހަ ކާރު ދަމާފައި ގެންދެ އެވެ. ހަމައެފަދައިން ބޮޑު ލޮރީއެއް ވެސް ދެ އަތުން ދަމާފައި ގެންދިއުމަކީ އޭނާއަށް ވަރަށް އާދައިގެ ކަމެކެވެ. އޭނާ ކައިއުޅޭ ތަކެތީގެ ތެރޭގައި އަލިފާނާއި ރޯމަހާއި ބިއްލޫރި ހިމެނެ އެވެ. އޭނާގެ ދަތްޕިލަ ވަރުގަދަ އެވެ. ޢުމުރުގެ ކުރީ ކޮޅުގައި އޭނާއަކީ ހަށިގަނޑު ވަރުގަދަ ޒުވާނެއް ނޫނެވެ. އޭނާ ދެކޭ މީހަކު "އޭނާއަކީ އާދަޔާ ޚިލާފު ބާރެއް ލިބިފައިވާ މީހެކޭ" ނުބުނާނެ އެވެ.

ޢަބްދުލްމުޢީދު ޙަސަން


ޑރ. މުޞްޠަފާ މަޙުމޫދު ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގަތީ މިޞްރުގެ އަލްމުނޫފިއްޔާގައި، މީލާދީ ސަނަތުން 1921 ވަނަ އަހަރު އެވެ. ޔުނިވަރސިޓީގައި ތަޢުލީމު ޙާޞިލުކުރެއްވި ދާއިރާއަކީ މެޑިސިން އެވެ. އޭނާއަކީ މެޑިކަލް ޑަކުޓަރެކެވެ. އޭގެ އިތުރުން، އޭނާއަކީ، މުފައްކިރެކެވެ. ލިޔުންތެރިއެކެވެ. ފިލޯސަފަރެކެވެ. ލިޔުންތެރިކަމާއި ތަޙުޤީޤުކުރުމުގެ މަސައްކަތް އޭނާ ފަށްޓަވާފައިވަނީ، 1960 ގައެވެ.

ޑރ. މުޞްޠަފާ މަޙުމޫދު ކާވަނި ބައްލަވައިގަތީ، 1961 ވަނަ އަހަރުގަ އެވެ. ދެބޭފުޅުން ލިބިވަޑައިގަތް ފަހުން، 1973 ގައި އެ ކާވަނި ރޫޅުނެވެ. ލިބިވަޑައިގަތް ދެ ބޭފުޅުންނަކީ، އަމަލު އާއި އަދުހަމް އެވެ. ދެން 1983 ގައި އެހެން ބޭކަނބަލަކާ ކާވަނި ބައްލަވައިގަތެވެ. ނަމަވެސް 1987 ގައި މި ކާވަނި ވަނީ ރޫޅިފައެވެ. އެއަށްފަހު، އޭނާގެ ހުރިހައި ވަގުތެއް ހިބަކުރައްވާފައިވަނީ އިސްލާމްދީނަށް ޚިދުމަތްކުރެއްވުމަށެވެ.

ޢަބްދުލްމުޢީދު ޙަސަން


މައި ޒިޔާދާއަކީ، ޢަރަބީންގެ އެންމެ މޮޅު ޝާޢިރުންގެ ތެރެއިން ޝާޢިރާއެކެވެ. އަދި އަދަބިއްޔާތުގެ މައިދާނުގައި ގަލަންކޮޅު ހިންގަވާލެއްވި ފުންނާބު އުސް އަދީބާއެކެވެ. އޭނާގެ އަޞްލު ނަންފުޅަކީ، މާރީ އިލްޔާސް ޒިޔާދާ އެވެ. އޭނާ މަޝްހޫރުވެފައިވަނީ، މައި ގެ ނަމުންނެވެ. ޢަރަބި ބަހުގެ އިތުރުން ފަސް ބަސް އޭނާ ދެނެވަޑައިގަންނަވައެވެ.

މައި ޒިޔާދާ ދުނިޔޭގެ އަލިކަން ދެކެވަޑައިގަތީ، ފަލަސްޠީނުގެ އައްނާޞިރާ ނަމަކަށް ކިޔުނު ރަށުގައެވެ. ޞައްޙަ ރައުޔުތައް ބުނާ ގޮތުގައި އޭނާގެ އުފަން އަހަރަކީ، ހިޖުރައިން 1304 ވަނަ އަހަރެވެ. އެއީ، މީލާދީން 1886 ވަނަ އަހަރެވެ.

އަޙްމަދު ފަހުމީ


މުޙައްމަދު ބިން މޫސާ އަކީ، ފަލަކީ ޢިލްމާ ފަލްސަފާއާ ހިސާބު ޢިލްމާ އަސްދުއްވުން ތެރިކަމަށް ވެސް ކުޅަދާނަ ބޭފުޅެކެވެ.

ޢިލްމީ ޙަޔާތާއި ތަޢުލީމާއި ތަރުބިއްޔަތު

އަބޫޖަޢުފަރު މުހައްމަދު ބިން މޫސާ ޝާކިރަކީ، ބައިތުލް ޙިކްމަތުގައި ތަޢުލީމާއި ތަރުބިއްޔަތު ލިބިވަޑައިގެންނެވި ތިންބެއިން ކުރެ އެކެކެވެ. އެހެންކަމުން ވަރަށް ފުރިހަމައަށް އޭނާއަށް ތަޢުލީމާއި ތަރުބިއްޔަތު ލިބިވަޑައިގަތެވެ. ޢިލްމަށް އޭނާ ހުރި ޝައުޤުވެރިކަމުގެ ބޮޑުކަމުން އެމަގުގައި ވަރަށްގިނަ ޢަދަދަކަށް ފައިސާ ވެސް ޚަރަދު ކުރައްވަމުން ގެންދެވިއެވެ. އޭނާގެ އެކުވެރިން ކަމުގައި އިޚްތިޔާރު ކުރެއްވީ، ހެޔޮލަފާ ރަނގަޅު މީހުންނެވެ. އެހެންކަމުން އޭނާ އަކީ، ރަނގަޅު ރަށްވެއްސަކަށް ވެވަޑައިގެންނެވި އެވެ.

މާލިއްޔާ

ޢަބްދުﷲ ފާރޫޤް ޙަސަން

       
އިމާމު އިބްނު ތައިމިއްޔާ ސަރުކާރުގެ ވެރީންނަށް ހުއްދަދެއްވަނީ މާތްﷲގެ ފޮތާއި، ރަސޫލާގެ ސުންނަތުން ސާބިތުވާ ތަކެތި މާލިއްޔަތަށް ނެގުމަށެވެ. ޒަކާތާއި، ޣަނީމާ މުދަލާއި، ފައިއުމުދާ ނެގުމަށެވެ. އޭގެތެރެއިން ކޮންމެ އެއްޗަކާބެހޭ ގޮތުން ތަފްޞީލުކޮށްވަނީ ވާހަކަ ދައްކަވައިފައެވެ.
       
ޒަކާތުގެ ނިޞާބާއި ޒަކާތްވާޖިބުވާ އެއްޗެއްސާ ބެހޭގޮތަކުން އިމާމު އިބްނު ތައިމިއްޔާ ބަޙްޘެއް ނުކުރައްވައެވެ. ނަމަވެސް  ޒަކާތް ޙައްޤުވާ މީހުންނާ ބެހޭ ތަފްޞީލު ބަޔާންކުރައްވައެވެ. ސޫރަތުއްތައުބާގައި އެބައެއްގެ ވާހަކަ ބަޔާން ކުރައްވައިފައިވާ މީހުންނެވެ. ރިޒުޤުހޯދަން މަސައްކަތްކުރެވޭ ވަރަށް ހަށިގަނޑުގައި ވަރުހުންނަމީހުންނަށް ޒަކާތް ޙައްޤުވާނެކަމަކަށް ވިދާޅެއްނުވެއެވެ. ލަފާކުރެވޭގޮތުން އިމާމުގެ މަޤްޞަދަކީ ރިޒުޤުހޯދޭހައިވަރުހުރި އެކަމުގެ މަގުތައް ހުޅުވިފައިވާ މީހުން އަތްފައިހަލުވައިލުމެއްނެތި ތިބޭކަމުގައިވާނަމަ އެފަދަ މީހުންނަށް ޒަކާތުން ބައިލިބުން ހުއްދަ ނޫންކަމުގައި ވިދާޅުވުމެވެ.
 

ޞަޙާބީ ބޭކަލުންގެ ތެރެއިން:

ޝިފްޒާން އަޙްމަދު


މާނަ: "އޭﷲއެވެ. އޭނާ ނިޔަތްގަތް ހެޔޮކަންތައް ކުރުމަށް އެހީވެދޭނެ އާޔަތެއް މިންވަރުކުރައްވާނދޭވެ!" - ރަސޫލުﷲ ޠުފައިލުގެފާނަށްޓަކައި ކޮށްދެއްވި ދުޢާއެކެވެ.

އައްޠުފައިލު ބިން ޢަމްރުއްދައުސީ އަކީ ޖާހިލިއްޔަ ޒަމާނުގައި ދައުސުވަންހައިގެ ސާހިބާއެވެ. އެކަލޭގެފާނަކީ ޢަރަބިންގެ މާތް ބޭކަލުންގެ ތެރެއިން ބޭކަލެކެވެ.  ރަސޫލާގެ ކިބައިން ޙަދީޘްރިވާކުރެއްވި މާތް ޞަޙާބިއްޔަ ބޭކަލެއްވެސްމެއެވެ.