ަޢަބްދުﷲ ފާރޫޤު ޙަސަން

ޚަރާޖުނަގާ ޢާމިލުންނަށްވެސް ދެސިފައެއް ބޭނުންކަމުގައި އިބްނު ތައިމިއްޔާ ވިދާޅުވެއެވެ. ބާރުގެ ޒަރީޢާއިން މާލިއްޔަތުގެ ޙިއްޞާ އަތުލެވޭފަދަ މީހަކަށްވުމާއި، އަމާނަތްތެރިއަކަށްވުމުގެ ސަބަބުން ޚަޒާނާއަށް ޚިޔާނާތްތެރިނުވެ ބަލަހައްޓާނެމީހަކަށް ވުމެވެ. ކުރީންވެސް ދެންނެވިފަދައިން މިދެސިފަހުރި އެކަކު ނުލިބިއްޖެނަމަ ދެމީހުން އައްޔަންކުރުމަށް އިމާމު ލަފާދެއްވައެވެ. ޖުމްލަގޮތެއްގައި މިދެންނެވި ދެސިފަހުރި ދެމީހުންނެވެ. ދެމީހުންގެ އަމަލީ ބައިވެރިވުމުގެ ސަބަބުން ދައުލަތުގެ ޚަޒާނާ ބެލެހެއްޓުމުގެ ކަންތައްތަކުގައި އެއްބާރުލުން އުފެދުމަށެވެ. ތަފާތު ސިފަތަކުގެ މީހުންގެ މެދު އަމަލީގޮތުން އެއްބާރުން ޤާއިމްކުރެވޭނީ ކިހިނަކުންކަމެއް އިމާމު ވިދާޅުވެއެއް ނުދެއްވައެވެ.

އަޙްމަދު ފަހުމީ

ތަޢާރުފު

عَلِي بْنِ سَهْلُ އަކީ، ބޭސް ވެރިއެކެވެ. އޭނާ ބަޣުދާދުގެ ހުރިހައި ހޮސްޕިޓަލެއްގެ އިންސްޕެކްޓަރުކަން ކުރައްވައިފައި ވެ އެވެ.

ޙަޔާތުގެ ކުރިކޮޅާއި ތަޢުލީމާއި ތަރުބިއްޔަތު

عَلِي بْنِ سَهْلُ އަކީ، ފުރިހަމަ މުޙައްޤިޤެކެވެ. ޚާއްޞަކޮށް ބޭސްވެރިކަމުގެ ދާއިރާގައި މީނާ ވަކިން ބޮޑަށް ފުރިހަމަކަން ޙާޞިލު ކުރައްވައިފައި ވެ އެވެ.

عَلِي بْنِ سَهْلُ އަކީ، ޠަބަރިސްތާނު ގެ ވަޒަން ވެރިއެކެވެ. އޭނާގެ ބައްޕާފުޅަކީ، ޤާބިލް ބޭސްވެރިއެކެވެ. އަދި ރީތިކޮށް ލިޔުއްވާ ލިޔުންތެރިއެއް ވެސް މެ އެވެ. عَلِي بْنِ سَهْلُ ތައުލީމު ޙާޞިލުކުރެއްވީ، އޭނާގެ ބައްޕާފުޅުގެ އަރިހުންނެވެ.

أَحْمَدُبْنِ مُوسَي شَاكِرُ

އަޙްމަދު ފަހުމީ

ތަޢާރުފު

މުސްލިމުންގެ ތެރޭގައި އުފެދުނު އެންމެ ފުރަތަމަ މެކޭނިކަކީ، މީނާ އެވެ. ޢަރަބި ބަހުގައި މިފަންނަށް ކިޔަނީ، عِلْمُ الْحِيَلِ އެވެ.


ފަށާ ތަޢުލީމާއި ތަރުބިއްޔަތު

އަޙްމަދު މޫސާ އަކީ، ތާރީޚު ހެކިވާ ގޮތުގައި މުސްލިމުންގެ ތެރޭގައި އުފެދުނު އެންމެ ފުރަތަމަ މެކޭނިކެވެ.

 މުސްލިމު ސިޔާސީ މުފައްކިރުންގެ ތެރެއިން، އިބްނު ތައިމިއްޔާ....(7ވަނަ ބަޔާ ގުޅޭ..)

ސިފައިންގެވެރިޔާ

ޢަބްދުﷲ ފާރޫޤު ޙަސަން

ކުރީންވެސް ދަންނަވައިފައިވާ ފަދައިން ޙާކިމުންގެ ކިބައިގައި އަސާސީ ދެސިފައެއްހުރުން އިމާމު ބޭނުންފުޅުވެއެވެ. އެންމެފުރަތަމަ ސިފައަކީ އަމާނާތްތެރިކަމެވެ. ދެވަނަޔަށް ބާރުހުރިމީހެއްކަމުގައި ވުމެވެ. ނަމަވެސް އެމަޤާމެއްގައި އަދާކުރަންޖެހޭ މަސްއޫލިއްޔަތާ ގުޅިގެން ސިފަތަކަށް އުނިއިތުރު އައުމުގެ ގެއްލުމެއްނެތް ކަމުގައި އިމާމު ވިދާޅުވިއެވެ. އެގޮތުން ސިފައިންގެ ވެރިޔާގެ ކިބައި އަމާނާތްތެރިކަމަށްވުރެ ބާރުހުރުން ބޭނުންކަމުގައި އިމާމު ދެކެވަޑައިގަންނަވައެވެ. އެކަމަށް ބާރުއަޅުއްވައެވެ.

އަލްއުސްތާޛު އިބްރާހީމު ރަޝީދު މޫސާ


ލޯތްބަކީ ކޮން އެއްޗެއްބާ! ލޯބީގައި ލަނީ ކޮން ރަހައެއްބާ! އެއީ ރަހައެއް ހުންނަ  އެއްޗެއްބާ! ނުވަތަ އޭގައި ރަހައެއް ނުހުރޭބާ!

ލޯތްބަކީ ކޮންކަހަލަ ރަހައެއްލާ އެއްޗެއްތޯ އައްސަވާލެއްވިންތޯއެވެ؟ އެއީ މާމަލުގައި ހުންނަ ފޮނިރަހަ ކަހަލަ ރަހައެއް ހުރި އެއްޗެއްތޯއެވެ؟ ނުވަތަ އެއީ އެނަރޖީ ޑްރިންކެއްތޯއެވެ؟ ނުވަތަ އެއީ ކާއެއްޗެއް ގޮތަށް ކައިގެން އޭގެ ރަހަލާ އެއްޗެއްތޯއެވެ؟

ލޯބީގެ ވަރަށް ގިނަ ބާވަތްތައް ހުންނަކަމަށް ބުނެވެއެވެ. އަޖައިބުވެ އަންތަރީސްކުރުވަނިވި ލޯބިވެސް ހުންނަކަމަށް އަޑުއިވެއެވެ. އަޅުގަނޑު ދަންނަވަން މިއުޅެނީ ލައިލާމަޖްނޫނު ކަހަލަ ވާހަކައެއް ނޫނެވެ. ރޯމިޔޯޖޫލިއެޓް ކަހަލަ ލޯބީގެ ވާހަކައެއްވެސް ނޫނެވެ. އަނާރުކަލީ ފަދަ ވާހަކައެއްވެސް ނޫނެވެ. އެކަމަކު ލޯބީގެ ޙަޤީޤީވާހަކަތަކެކެވެ.

އަޙްމަދު ފަހުމީ

ތަޢާރުފު

މުޙައްމަދު ބުނި މޫސާ އަކީ، ހިސާބު ޢިލްމުގެ މަޝްހޫރު ޢާލިމު  އަދި އަލްޖެބްރާގެ މޫޖިދު ވެސް މެ އެވެ.

مُحَمَّدُبْنِ مُوسَي اَلْخُوَارِزَمِي، بَيْتُ الْحِكْمَة އަށް ހުށައެޅުއްވި  އާޓިކަލްގެ ފުރިހަމަ ކަމުން، بَيْتُ الْحِكْمَة  (ސައެންސު އެކަޑަމީ) ގެ މެމްބަރުކަން އޭނާއަށް ލިބިވަޑައި ގަތެވެ.

ތިޔަބއިމީހުން ތިމަންކަލޭގެފާނުގެ އެކުވެރިޔާ ތިމަންކަލޭގެފާނަށް ދޫކޮށްފާނަންތޯ؟

އިބްރާހީމް އަޙްމަދު

އަބީ އިދްރީސުލްޚަވަލާނީގެ އަރިހުން ބުޚާރީގައި ރިވާވެގެން އައިސްފައިވެއެވެ. އޭނާ ވިދާޅުވިއެވެ. އަބުއްދަރުދާއު ވިދާޅުވާ އަޑު ތިމަން އެއްސެވީމެވެ. އަބޫބަކުރުގެފާނާ ޢުމަރުގެފާނާ ދެކަލުން ކަމަކާމެދު ވާހަކަ ދައްކަވަމުން ގޮސް ކުއްލިއަކަށް އަބޫބަކުރުގެފާނު ޢުމަރުގެފާނު ދެކެ ކޯފާއިސްވިއެވެ. ހަމަ މިއާއެކު ޢުމަރުގެފާނުވެސް ކޯފާވެފައިވާ ޙާލުކޮޅުގައި އަބޫބަކުރުގެފާނުގެ އަރިހުން ވަކިވެ ވަޑައިގަތެވެ.  ދެން ޢުމަރުގެފާނުގެ ފަހަތްޕުޅުން އަބޫބަކުރުގެފާނު  އެކަމާ މަޢާފަށް އެދިވަޑައިގަތުމަށް ވަޑައިގަތުމުން ޢުމަރުގެފާނު އެކަލޭގެފާނަށް މަޢާފު ދެއްވުމެއް ނެތި ގެކޮޅުގެ ދޮރުކޮޅު ލެއްޕެވިއެވެ. ދެން އަބޫބަކުރުގެފާނު ރަސޫލުﷲ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ އަރިއަހަށް ވަޑައިގަތެވެ. 

 
ޢަބްދުﷲ ފާރޫޤު ޙަސަން
      
އިމާމު އިބްނު ތައިމިއްޔާ ވިދާޅުވާގޮތުގައި އިސްވެދިޔަ ވާޖިބުތަކުގެ އިތުރަށް އަދި އެހެންކަމެއްވެސް ވަލިއްޔުލް އަމްރުންގެ މައްޗަށް ވާޖިބުވެގެންވެއެވެ. އެކަމަކީ ޚަޞީލަތާއި އަޚްލާޤުގެ ގޮތުން އެބޭފުޅުންގެ ދަރަޖަ މަތިވެރިކުރެއްވުމެވެ. ޚާއްޞަކޮށް އަޚްލާޤީ ބައެއްސިފަތައް އެބޭފުޅުންގެ ގައިކޮޅުގައި އަށަގެންނެވުން ލާޒިމު ކަމުގައި ވިދާޅުވެއެވެ. އުނދަގޫތަކާއި މުޞީބާތްތައް ކުރިމަތިވާއިރު ކެތްތެރިވެ ވަޑައިގަތުމާއި، ކޯފާމަޑުކުރެއްވުމާއި، މީސްތަކުންނަށް މަޢާފުކުރެއްވުމާއި، ހަވާނަފްސުގެ އެދުންތަކާ ދެކޮޅުހެއްދެވުމާއި، ނުލަފާކަމާއި ބޮޑާކަމުން ދުރުހެލިވެވަޑައިގަތުމަކީ ޚާއްޞަގޮތެއްގައި ފާހަގަކުރައްވާކަންކަމެވެ.

މުސްލިމުންގެ ސިޔާސީ މުފައްކިރުންގެ ތެރެއިން......

 

                              ޢަދުލު އިންސާފު ޤާއިމްކުރުން
ޢަބްދުﷲ ފާރޫޤު ޙަސަން

އަލްއިމާމު އިބްނު ތައިމިއްޔާ ވިދާޅުވާގޮތުގައި އަމާނާތްތައް އޭގެ އަހްލުވެރީންނަށް ރައްދުކުރުމުގެ ވާޖިބާޖެހިގެން ވަލިއްޔުލްއަމްރެއްގެ ދެވަނަ ވާޖިބަކީ ޢަދުލު އިންސާފު ޤާއިމްކުރެއްވުމެވެ. ޢަދްލުވެރިކަމުގެ މުހިންމުކަން ބަޔާން ކުރެއްވުމަށްޓަކައި އިބްނު ތައިމިއްޔާވަނީ އެކަލޭގެފާނުގެ ގަލަންކޮޅާއި ދޫފުޅުގެ ބާރު ވަރަށް ބޮޑަށް ބޭނުންކުރައްވައިފައެވެ. އިމާމު ވިދާޅުވާގޮތުގައި ދީނާއި ދުނިޔޭގެކާމިޔާބީ ބިނާވެފައިވަނީ ޢަދުލުވެރިކަމާއި އިންޞާފުގެ މައްޗަށެވެ. ޢަދުލުވެރިކަމާނުލައި ދެދުނިޔޭގެ ކާމިޔާބީ ޙާޞިލްވުމަކީ މުސްތަޙީލު ކަމެކެވެ. ޢަދްލުވެރިކަމުގެ އަހައްމިއްޔަތު ބަޔާންކުރެއްވުމަށްޓަކައި ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ކައުސާހިބާގެ ޙަދީޘުފުޅުތަކުން އިބްނު ތައިމިއްޔާ ދަލީލުދެއްކެވިއެވެ. ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ އަންނަނިވި އާޔަތުން ޢަދުލުވެރިކަމުގެ މުހިންމުކަން ފުރިހަމަޔަށް ކަށަވަރު ކޮށްދެއްވިއެވެ.

އަޙްމަދު ފަހުމީ

ތަޢާރުފު

    ޙައްޖާޖު ބިން ޔޫސުފް މަޠަރަކީ، ޖިއޮމެޓްރީއަށް އަރައި ހުންނެވި ޢިލްމުވެރިއެކެވެ.

ޙަޔާތުގެ ކުރީކޮޅާއި ތަޢުލީމާއި ތަރުބިޔަތު

    ޙައްޖާޖަކީ، عِلْمُ الْهَنْدَسَة - ޖިއޮމެޓްރީގެ މާހިރެކެވެ. އޭނާ މި މާއްދާގައި، ވަރަށް ކުރިއަށް ވަޑައިގެންފައި ވެ އެވެ. އޭނާ އަކީ، ރަށްފުށުގެ ބޭފުޅެކެވެ. މައިންބަފައިންނަކީ ވެސް މާ ޢިލްމުވެރި ބައެއް ނޫނެވެ. ޙައްޖާޖު ކުރިއަށް ވަޑައިގަތީ އޭނާގެ ހިއްމަތާއި މިންނަތުންނެވެ.  ތައުލީމު ޙާޞިލު ކުރެއްވުމަށްފަހު، މީލާދީން 786 ގައި، ބަޣްދާދަށް ވަޑައިގަތެވެ.