ރޯދަ ހިފުން؛ ސައިންސުގެ އަލީގައި
ޕްރޮފެސަރ ޙަސަން ޢުޤައިލް
ރޯދަހިފުމަކީ ދީނީކަމަކަށްވެފައި ދީނީގޮތުން ރަނގަޅު ހެޔޮ ކަންތައްތަކަކާއި ގުޅިފައިވާ ކަމެކެވެ. މިސާލަކަށް، ރަމަޟާންމަހު ދުނިޔޭގެ އެކިކަންކޮޅުތަކަށް ނިސްބަތްވާ ސައްތައިން ސައްތަ މުސްލިމުންގެ 1.79 ބިލިއަން މީހުން ރޯދަ އިގެ މަތިވެރި އަޅުކަމުގައި މަޝްޣޫލުވެ އެއްކައުވަންތަ ކަލާނގެއާ ކުއްތަންވުމަށް ތައްޔާރުވެއެވެ. މުސްލިމުން އެ މަހުގެ ފުރިހަމަ ސަވާބު ލިބިގަތުމުގައި އަވަދިނެތި އުޅެމުންދާއިރު، ރޯދައަށް ހުރުމުން އިންސާނާއަށް ޞިއްޙީގޮތުން ލިބިދޭ އެތަކެއް ފައިދާތަކެއްވާކަން، ފަހުގެ ޞިއްޙީ ހޯދުންތަކުންވަނީ އެނގިފައެވެ.
قربان މި ބަސް އައިސްފައިވަނީ ޢަރަބި ބަހުގެ قرب އިންނެވެ. އެއީ ކައިރިވުމެވެ. ދީނީ ވެށީގެ ތެރޭގައި قربان ބޭނުން ކުރެވެނީ ﷲގެ ޙަޟްރަތާ ކުއްތަންވުމުގެ ގޮތުން ކުރެވޭ ކަމަކަށެވެ. ކީރިތި ޤުރްއާނުގައި މި ކަލިމަ ތިން އާޔަތެއްގައި އައިސްފައިވެއެވެ. 
ޢިލްމުވެރިން ދެކިލައްވާގޮތުގައި މިކައުނު ފުޅާވަމުންދާ ފުޅާވުން އަބަދަށް ދެމިގެންވާ ކަމެއް ކަމުގައި ނުވާނެއެވެ. މިފުޅާވުމަށް ނިމުމެއް އަންނަ ދުވަސް އަންނާނެއެވެ. ސަބަބަކީ މި ފުޅާވާ ފުޅާވުމަކީ ބިގްބޭންގް ނުވަތަ ބޮޑުގޮވުމުގެ ސަބަބުން އެތިކޮޅުތައް ބުރަބުރައިގެންދާ ދިޔުމެވެ. މިއެތިކޮޅުތައް ދުރުވަމުންދާވަރު ދުވަހެއް ދުވަހަކަށް ދަނީ މަޑުވަމުންނެވެ. އެހެންކަމުން ގޮވުމުގެ ސަބަބުން އެތިކޮޅުތައް ބުރައިގެން ދުރުވެގެންދާ ބާރާއި އެ އެތިކޮޅުތަކުގެ މެދުގައި ހުންނަ ދަމާބާރާ އެއްވަރުވާ ދުވަހެއް އަންނާނެއެވެ. އަދި އެއަށްފަހު ބުރައިގެންދާ ބާރު ކުޑަވި ވަރަކަށް ދަމާބާރުގެ ސަބަބުން މިއެތިކޮޅުތައް އެއްވެ، އެކަތިގަނޑަކަށްވާނެއެވެ. ނުވަތަ އެއް ގެލެކްސީއަކަށް ވާނެއެވެ. ފުރަތަމަ ގޮވުމުގެ ކުރިން އެ ގެލެކްސީ އޮތްގޮތަށް ބަދަލުވާނެއެވެ. މި ތިޔަރީއަށް [ދަބިގް ކްރަންޗް ތިޔަރީ] ނުވަތަ ބޮޑު އެއްކުރެއްވުމޭ މިޒަމާނުގެ ޢިލްމުވެރިން ކިޔައެވެ.
ރާބީމޯހާ: މޭބިސްކަދުރު ކެއުމަކީ އަޅުގަނޑު ކުރާ ނުބައި ކަމެއް ކަމަށް ދެކެވަޑައިގަންނަވަންތޯ؟
މެދުޒަމާނަކީ ޔޫރަޕުގެ ތާރީޚުގައި ހުޅަނގު ރޯމަނުންގެ ދައުލަތް ވެއްޓުމާ ހަމައިން ފެށިގެން މީލާދީން 1500 އިގެ އަހަރުތަކާ ހަމަޔަށް ވެއަތުވި ޒަމާނަށް ޔޫރަޕުގެ މުއައްރިޚުން ދީފައި ވާ ނަމެކެވެ. އެހެންކަމުން މީގެ ކުރީގެ ބާބެއްގައި އެ ބޭފުޅެއްގެ ވާހަކަ އަޅުގަނޑު ދެންނެވި ޝާރްލްމާން އަކީ ވެސް މެދުޒަމާނުގެ ބޭފުޅެކެވެ. އޭނާގެ ކަނޑީގެ ބާރުގައި މިހާރުގެ ޖަރުމަނާއި އަދިވެސް އެހެން ސަރަޙައްދުތައް ހިމެނޭ ބޮޑު ބިމުގައި ކްރިސްޓިއަން ދީން ފެތުރުއްވި ގޮތުގެ ބަޔާނެއް ވާނީ އިސްވެދެންނެވިފައެވެ.
މި ޒަމާނުގައި ރޯދަވެރިންނަށް ރޯދަވީއްލުމަށް ޓަކައި މުދަލު ޒަކާތް ދޭ ތަން ފެނެއެވެ. ބައެއް ފަހަރަށް މި ކަން ކުރަނީ ސީދާ މުދަލުގެ ވެރިޔާ އަމިއްލައަށެވެ. އަނެއްބައި ފަހަރަށް މި ކަން ކުރަނީ ޚައިރާތު ޖަމްޢިއްޔާތަކާ ޙަވާލުކޮށްގެންނެވެ. އެ ޖަމްޢިއްޔާތަކުން ކާބޯތަކެތި ގަނެ ފަޤީރުންނަށާއި މިސްކީނުންނަށް ދެއެވެ. ނުވަތަ ރޯދަވީއްލުމަށާއި ހާރުކެއުމަށް ދޮލަނގުތައް ތައްޔާރުކޮށްގެން މިސްކިތްދޮށަށް ގެންދެއެވެ. މި ދޮލަނގުތަކަށް ”މަވާއިދުއްރަޙްމާނި“އޭ ކިޔެއެވެ. އަދި ބައެއް ރަށްރަށުގައި ރަމަޟާން މަހުގައި ފަޤީރުންނަށް އެހީވުމަށޭ ކިޔައިފައި ”ރަމަޟާން ދަބަސް“ ނުވަތަ ޕާރުސަލު ތައްޔާރުކޮށް ފަޤީރުންނަށް ބަހައެވެ. މި ކަމުގެ ޙުކްމާ ބެހޭ ގޮތުން ޢިލްމުވެރީންގެ ރައުޔުތަކަށް ބަލައިލުމަކީ މުހިއްމު ކަމެއްކަމުގައި ދެކެމެވެ. 
މާތްﷲ ރުއްސުންލެއްވި އަބުއްދަރްދާ ގެ އަރިހުން އިމާމު އަޙްމަދާއި ،އައްތިރްމިޛީ އާއި އަލްބައިހަޤީ އާއި، އައްޠަބަރާނީ އާއި ،އިބްނު ޚުޒައިމާ އާއި، އަލްޙާކިމު ރިވާކުރެއްވި ޙަދީޘެއްގައިވެއެވެ. ރަސޫލުﷲގެފާނު ވިދާޅުވިއެވެ. 
ގެމޮވް ވިދާޅުވިގޮތުގައި ކާއިނާތު އުފެދުނީ ބިގް ބޭންގްގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރެވޭ ބޮޑު ގޮވުމުގެ ސަބަބުން ކަމުގައި ވަނީނަމަ އެ ގޮވުމުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން ކާއިނާތުގެ ޖައްވުގެ ތެރެއަށް ރޭޑިއޭޝަން (Radiation) ދޫވެފައި ހުންނަން ޖެހޭނެއެވެ. އެ ރޭޑިއޭޝަނަކީ ސައިންޓިފިކް ތަޙުޤީޤުތަކުގައި ދެނެގަނެވޭ، އަދި މުޅި ކާއިނާތުގެ ހުރިހާ ހިސާބެއްގައި އޭގެ އަސަރުތައް ހުންނަންޖެހޭ ރޭޑިއޭޝަނެކެވެ. ހުރިހާ ހިސާބެއްގައިވެސް އޭގެ އަސަރު ހުންނަން ޖެހެޔޭ ބުނެވުނީ
ފަރަންސޭސިވިލާތުގައި ސިހުރު ހެދުމާއި، ފާލުބެލުންފަދަ ކަންތައްތައް ދަނީ ހަލުވި ކަމާއެކު ފެތުރެމުންނެވެ. ދިރާސާތަކުން ދައްކާގޮތުގައި 1984 ވަނަ އަހަރު ފަރަންސޭސިވިލާތުގައި ތިބި މީހުންގެ ތެރެއިން 8 މިލިއަން މީހުން ސިހުރުވެރިންނާއި، ރަމަލުވެރިންގެ ބޭނުން ހިފައެވެ. މާނައަކީ ކޮންމެ ހަތަރު މީހަކުން އެކަކު ސިހުރާއި، ފާލުބެލުން ފަދަ ކަންތައްތައް ޤަބޫލު ކުރެއެވެ.
އެއްގަމުމަސް ކެއުމާއި، ސޫފާސޫފި ކަތިލުމުގެ އިސްލާމީގޮތް
މާތް ﷲ ވަނީ މި އުއްމަތުގެ މައްޗަށް ރެޔަކާއި ދުވާލު، ފަސް ނަމާދު ފަރުޟުކުރައްވައިފައެވެ. އެ ނަމާދުތަކަކީ، ވަކި ޙިކްމަތަކަށްޓަކައި މާތް ﷲ މި އުއްމަތުގެ މައްޗަށް ފަރުޟު ކުރައްވައިފައިވާ ނަމާދުތަކެކެވެ. އެ ނަމާދުތަކަކީ، މާތް ﷲ ދެނެވޮޑިގެންވާ ވަކި ޙިކްމަތަކަށްޓަކައި، އެއަށް ވަކި ވަގުތުތަކެއް ކަނޑައެޅިފައިވާ ނަމާދުތަކެކެވެ. ނަމާދަކީ އިސްލާމް ކަމުގެ ދެވަނަ ރުކުނެވެ. މާތް ﷲ އަކީ ޙައްޤު ގޮތުގައި އަޅުކަންކުރެވޭނެ ހަމައެކަނި އިލާހުކަމަށާއި މުޙައްމަދުގެފާނަކީ މާތް ﷲ ފޮނުއްވި ރަސޫލާކަމަށް ހެކިވެ އިޤުރާރުވުމަށް ފަހު، އަދާކުރާންޖެހޭ ފުރަތަމަ އަޅުކަމަކީ ނަމާދެވެ. ނަމާދަކީ ދީނުގެ ތަނބު ކަމަށް ކީރިރި ރަސޫލާ ވަނީ ބަޔާންކުރައްވައިފައެވެ. ﷲ ސުބްޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ ނަމާދުލައްވައިފައިވަނީ ވަގުތު ކަނޑައެޅިގެންވާ ފަރުޟެއް ކަމުގައެވެ. އެކަލާނގެ ވަޙީކުރައްވައިފައިވެއެވެ. إِنَّ الصَّلاَةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَّوْقُوتًا (ހަމަ ކަށަވަރުން ނަމާދަކީ މުއުމިންތަކުންގެ މައްޗަށް ވަޤުތު ކަނޑައެޅިގެން އޮތް ފަރުޟެއްކަމުގައި ވެއެވެ.) ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި މާތް ﷲ އަންގަވައިފައިވަނީ ނަމާދުކުރާށެވެ! ނަމާދުކުރާނޭ ގޮތާއި ނަމާދުގެ ވަގުތުތައް އުއްމަތަށް އުނގަންނަވައިދެއްވީ ކީރިތި ރަސޫލާ (صلى الله عليه وسلم ) އެވެ.
މައްކާ ފަތަޙަކުރެއްވުމުގެ ޙާދިސާއަކީ ރަމަޟާން މަހުގެ ރޫޙާނީ ޖައްވުގެ ތެރޭގައި ހިނގައިފައިވާ ތާރީޚީ ބޮޑު ޙާދިސާއެކެވެ. އިސްލާމީ ދައުލަތުގެ ޝާނާއި ޝައުކަތު ބަދަލުކޮށްލި ޙާދިސާއެކެވެ. ޝިރްކުގެ ކިއްލާތައް ކުދިކުދިވެގެން ގޮސް ތައުޙީދުގެ ކަލިމަފުޅު މަތިވެރިވެގެން ދިޔަ ޙާދިސާއެކެވެ. ހިޖްރައިން 8 ވަނަ އަހަރުގެ 20ވަނަ ދުވަހު (މީލާދީން 630 ވަނައަހަރުގެ ޖެނުއަރީ މަހުގެ 11 ވަނަ ދުވަހު) މާތްﷲ އެކަލާނގެ ލޮބުވެތި ރަސޫލާގެ އަތްޕުޅު މައްޗަށް މި ދެއްވި ފަތަޙައަކީ ވަރުގަދަ ރޭވުމަކާއި ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅުތަކެއްގެ ތެރެއިން ލައިފައި ވުޖޫދަށް ނެރުއްވައިދެއްވި ފަތަޙައެކެވެ. 
ކީރިތި ޤުރުއާނާއި ޠާހިރު ސުންނަތުގައިވާ މުޢުޖިޒާތްތައް، މިޒަމާނުގެ ސައިންސްގެ އަލީގައި ކަޝްފުވެ ހާމަވަމުން ދެއެވެ. މިކަމަށް އަހަންމިއްޔަތު ދޭ ފަރާތްތަކުން، އިސްލާމްދީނުގެ ތެދުކަން ބަޔާންކޮށްދޭ ޒަމާނީ ޙުއްޖަތެއްގެ ގޮތުގައި އެ މުޢުޖިޒާތްތައް ހާމަކުރަމުން ގެންދެއެވެ. މި ބީދައިން މިކަން ކުރަމުންގެންދާ އެއްފަރާތަކީ، The quran miracles encyclopedia އެވެ. ނުވަ ބަހުން ތައްޔާރުކޮށްފައިވާ މި އެކުމާފާނު ވަނީ، އިންޓަރނެޓުގައި ޤާއިމްކޮށްފައެވެ.