މަޖުބޫރު ލޯބި (11)
27 އޮގަސްޓު (ހޮނިހިރު) އާ ގުޅޭ..
ގައްދޫ މުޙަންމަދު ރަޝީދު
[ބޭބޭއެވެ!] ފައުޒިއްޔާ ވާހަކައިގެ ތެރޭގައި ބުންޏެވެ. [ޖަލާލީ ބޭނުންވަނީ އަޚްލާޤު ރަނގަޅު އަންހެން ކުއްޖެކެވެ. އޭނާއަށް އިންނާނެ މީހަކު ނުލިބިގެނެއް ނޫޅެއެވެ. އެހެން ޤައުމެއްގެ އަންހެން ކުއްޖަކާ އިންނާކަށް އޭނާ ފަހަރެއްގައިވެސް ޤަބޫލެއްނޫނެވެ. އެހެނަސް އޭނާގެ ފައިސާގަނޑާމެދު ދަހިވެތިވެގެން މެހިތަކެއް ފަދައިން އޭނާ ވަށައިގެން އެތައް އަންހެން ކުދިންނެއް އެނބުރުނެވެ.
ގައްދޫ މުޙަންމަދު ރަޝީދު
[ބޭބޭއެވެ!] ފައުޒިއްޔާ ވާހަކައިގެ ތެރޭގައި ބުންޏެވެ. [ޖަލާލީ ބޭނުންވަނީ އަޚްލާޤު ރަނގަޅު އަންހެން ކުއްޖެކެވެ. އޭނާއަށް އިންނާނެ މީހަކު ނުލިބިގެނެއް ނޫޅެއެވެ. އެހެން ޤައުމެއްގެ އަންހެން ކުއްޖަކާ އިންނާކަށް އޭނާ ފަހަރެއްގައިވެސް ޤަބޫލެއްނޫނެވެ. އެހެނަސް އޭނާގެ ފައިސާގަނޑާމެދު ދަހިވެތިވެގެން މެހިތަކެއް ފަދައިން އޭނާ ވަށައިގެން އެތައް އަންހެން ކުދިންނެއް އެނބުރުނެވެ.
ދެވަނަ ދިހަ : ބުރަފަތި ދިހަ
ރަމަޟާން މަހަކީ އަޅުކަމާއި ތަޤުވާގެ މައްސަރެވެ. ދިވެހިންނަކީ ޒަމާނުއްސުރެން އަޅުކަންކުރުމުގައި ވެސް ނަމޫނާ ދައްކަމުން އަންނަ ބަޔެކެވެ. ޚާއްޞަކޮށް ރަމަޟާން މަހުގައެވެ. ފަރުޟު ފަސްނަމާދާއި ސުންނަތް ނަމާދުތަކާއި ސުންނަތްކަން ގަދަވެގެންވާ ތަރާވީޙް ނަމާދު ކުރުމާއި ކީރިތި ޤުރުއާން ކިޔެވުން ހިމެނެއެވެ. 
ރޯދަމަހުގެ ހަނދާންތަކަކީ އަބަދުވެސް އުފަން ރަށާ ގުޅިފައިވާ ހަނދާންތަކެކެވެ. ސަބަބެއް ނެތިއެއް ނޫނެވެ. ރޯދަމަހާ ގުޅިގެން ތައްޔާރުކުރާ އައްސިޔޯ ގެ ޚާއްޞަ ކަމުންނެވެ. ރޯދަމަހުގެ ކޮންމެ ދުވަހެއްގެ އިރު އޮއްސެމުން އަންނަ އިރު ރޯދަވިއްލުމަށް އައްސިޔޯ ނުހަދާ ގެއެއް ރަށުގައި ނުހުންނާނެޔޭ ބުނުމަކީ ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ. މި ޚާއްޞަ ކެއުމަކީ މ.އަތޮޅު މުލަކުގެ ރައްޔިތުންނާ ގުޅި ލައިމެހިފައިވާ ކެއުމެކެވެ. ރޯދަވިއްލުމުގެ ސުފުރާ ފަޅުފިލުވައިލަދޭ ޚާއްޞަ ކެއުމެވެ. މުލަކުގެ ތާރީޚީ ހަނދާންތައް އާލާކޮށްދޭ ކެއުމެވެ.
އެހެންކަމުން ކްރިސްޓިޔަނުން ކަށީގެމަދުން ހިތްވަރު ނެރެގެން މަސައްކަތްފެށީ ކައުސާހިބާ ޞައްލަﷲ ޢަލައިހި ވަސައްލަމަގެ ރިސާލަތުގެ ދަޢުވާއަކީ އިތުރުފުޅެއްކަން ސާބިތުކުރެވޭތޯއެވެ. ކީރިތި ޤުރްއާނަކީ އިތުރުސާހިބާގެ އަމިއްލަފުޅު ތަޞްނީފެއްކަމުގައި މީހުން ލައްވައި ޤަބޫލުކުރުވޭތޯއެވެ. އިތުރުސާހިބާ އެފޮތް "ތަޞްނީފު ކުރެއްވީ" ކްރިސްޓިޔަނުންނާއި ޔަހޫދީންގެ ގާތުން ވަނދުހޮއްވަވައިގެން ކަމުގައިވެސް ވާހަކަދެއްކިއެވެ.
السَّكِيْنَة ގެ މާނައަކީ ހިތްހަމަޖެހުމާއި މަޑުމައިތިރި ކަމެވެ.(1) މިއީ [އެބަހީ: ކީރިތި ޤުރުއާނުގައި ބަޔާން ކުރައްވާފައިވާ السَّكِيْنَة އަކީ] އުނދަގުލާއި ދަތިކަން އަދި ބިރުވެރި ކަމުގެ ވަގުތުގައި الله ސުބުޙާނަހޫ ވަތަޢާލާ އެކަލާނގެ އަޅާގެ ހިތަށް ވައްދަވައިދެއްވާ ހިތްހަމަޖެހުމާއި މަޑުމައިތިރި ކަމެވެ. އިބުނުލްޤައްޔުމު - ރަޙިމަހު الله - ވިދާޅުވާ ގޮތުގައި، السَّكِيْنَة އަކީ الله ތަޢާލާގެ ޙަޟުރަތުން ދެއްވާ އެއްޗެކެވެ. އެއީ އަމިއްލަ މަސައްކަތުން ލިބިގަންނަ އެއްޗެއްނޫނެވެ.(2) 
ބޮޑު މާލޫދަކީ ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ކަންކޮޅެއްގައި ވެސް "ބާއްވަމުން" އައި ވަރަށް މުހިއްމު އިޖްތިމާޢީ ޢީދެކެވެ. ބޮޑު މާލޫދުގެ ސަބަބުން "ތުންބުރި ކާޅަށް ވެސް ކާންލިބޭނެ އެވެ." (މިއީ ހައްދުންމަތީގައި ބޭނުންކުރާ ބޯދާބަހެކެވެ. މާނައަކީ އެންމެ އާދައިގެ މީހާއަށް ވެސް މޮޅު ކެއުން ލިބޭނެ ވާހަކައެވެ.) މިކަމުގެ ސަބަބުން އިޖުތިމާޢީ ރޫޙު އާލާވެ އެކުވެރިކަން ބަދަހިވެ އެވެ. ދަސްވެފައި ހުންނަ ވަރަށް ގިނަ ހުނަރު ފަރިތަކޮށްލުމުގެ ފުރުޞަތު ފަހިވެއެވެ. އެކަމަކު އިޤްތިޞާދީ ގޮތުން ގެއްލުންތަކެއްވެސް
ގައުމު ކުޑަޔަކަސް، މީސްކޮޅު މަދަކަސް، ދިވެހީންނަކީ ވެސް މުއްސަނދި ސަގާފަތަކާއި ދިގު ތާރީޚެއް އޮތް ބައެކެވެ. އަމިއްލަ ބަހަކާއި، އެބަސް ލިޔާނޭ އަމިއްލަ އަކުރެއް ލިބި ތިބި ފަޚުރުވެރިބައެކެވެ. ދިވެހިންގެ މާާހައުލުގައިވާ ތަކެއްޗަށާއި ދިވެހިންނާ ގުޅުން ހުރި ކަންކަމަށް ހޭލައި ތިބި ބައެކެވެ. މޫސުމާއި އަހަރުގެ ދުވަސްތައް ރަނގަޅަށް ދެނެތިބެ، ދިރިއުޅުމުގެ ކަންތައް އެރޮނގުން ބައްޓަންކުރަމުން ދިޔަ ތަހުޒީބު ބައެކެވެ. މިއަދު ދިވެހިތަކެއްޗަށް ދިވެހީން ބީރައްޓެހިވެ، ބޭރު ތަކެއްޗަށް ރޭރުވަމުން ދަނީ ދިވެހި ޒުވާނުންނަށް ދިވެހީންގެ މުއްސަނދި ސަގާފަތާއި ތާރީޚުގެ ތެރެއަށް ލޯހުޅުވައި ނުދެވޭކަމުންނެވެ.
އިއްޔެ ދިވެހީންނަކީ ވަރަށް ސާދާ ދިރިއުޅުމެއް އުޅެމުން އައި އަބުރުވެރި ބަޔެކެވެ. މަސައްކަތްތެރި މުރާލި ބަޔެކެވެ. އުފެއްދުންތެރި ފުދުންތެރި ބަޔެކެވެ. ބޭރު ތަކެއްޗަށް ރޭރު ނުވެ، އޭރު ލިބުނު އެއްޗަކުން ބޭނުންތައް ފުއްދައިގެން އުޅުނު ބަޔެކެވެ. ކާބޯތަކެތީގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކޮށް އުޅުނީ ކަނޑުފަޅުންނާއި ދަނޑުފަނގުން ލިބޭ ތަކެއްޗެވެ. ބޭނުންކޮށް އުޅުނު ސާމާނާއި އާލާތަކީ އަމިއްލަ އުފެއްދުންތެކެވެ. އޮޑިދޯނިފަހަރު ބަނުމަށާއި ގެދޮރުއެޅުމަށް ބޭނުންކުރަނީ އަދި ހިފައިގެންގުޅޭ ސާމާނު ތައްޔާރުކުރަނީ ވެސް އަމިއްލަޔަށް އަމިއްލަ ތަކެތީންނެވެ. މި ހުރިހައި ކަމަކަށް ބޭނުންވާ މައިގަނޑު ވަސީލަތް (އަޞްލު މާއްދާ) ހޯދަނީވެސް ދިވެހި މާޙައުލުންނެވެ.
ފޮޓޯ އިން ތިޔަ ފެނިވަޑައިގަންނަވާ ކާށި، ތިބާ އަށް ވަރަށް ގިނަ ވާހަކަ އެބަ ކިޔައިދެ އެވެ. ތިބާގެ ކާބަފައިންގެ މުރާލި ކަމުގެ ވާހަކަ އެވެ. ދަމަކަށް އިރު އަރަން ދެން ދެފައި ދަމަދަމާފައި ނިދަން ނުތިބެ، ރިޒުޤު ހޯދުމަށްޓަކައި އެމީހުން މަސައްކަތު ނިކުންނަ ވާހަކަ އެވެ. ތިބާގެ ކާބަފައިންގެ ހެޔޮލަފާކަމުގެ ވާހަކަ އެވެ. އަނެކާގެ ޙައްޤުތަކަށް ޙުރުމަތްތެރިކޮށް ހިތި މިންވަރެވެ. ތިބާގެ ކާބަފައިންގެ މަޖާ މިޒާޖެވެ. އުފަލާއި މަޖަލުގައި ނިޔަނެތިކަމާއެކު ވޭތުކުރި ދިވެހިންގެ ހިތްގައިމު ދިރިއުޅުމެވެ. ތަފުޞީލު ހޯދައިލުމަށްޓަކައި ވަލުހިނގުމަކީ ކޮބައިތޯ ބަލައިލަމާ ހިންގަވާށެވެ! 
ޅުގަނޑަށް ބޮޑު ތިލަދުންމައްޗަށް ކުރެވުނު ދަތުރަކީ، ވަރަށް ތަފާތު ތަޖުރިބާ ތަކެއްގެ މައްޗަށް ބިނާވެފައިވާ ދަތުރެކެވެ. އެދަތުރުގެ ހަނދާން ތަކުގެތެރެއިން ނައްޕި ދަތުރަކީވެސް ފާހަގަ ކޮށްލަންޖެހޭ ކަމެކެވެ. އަތޮޅުތަކުގެ އާދަކާދަތަކުގެ ތެރެއިން ކައިރި ރަށްރަށަށާއި ތަންކޮޅެއް ދުރުގައިވާ ރަށްރަށަށްވެސް ދަރުދަތުރު ކުރުމަކީ، ޒަމާނުއްސުރެ ހިނގަމުންދާ ކަމެކެވެ.
"މި ފޮތަކީ ދިވެހީންގެ ދިވެހިވަންތަކަން ދައްކައިދޭނެ ނަމޫނާއެއް ކަމުގައި އަޅުގަނޑު ދެކެމެވެ." އަދި "ޚާއްޞަ ގޮތެއްގައި ސްކޫލްކުދީންގެ ފިލާވަޅުތަކަށް އެހީވެދޭނެ އަދި އެކުދީންގެ ކާބަފައިންގެ ރަން ޒަމާނަށް އަލިއަޅުވައިދޭ ދަންމަރެއްކަމުގައި މި ފޮތް ވާނެ އެވެ."
މި ލިޔުމުގައި އަޅުގަނޑު މި ލިޔެލަނީ ދޭދޭ މިތުރުންގެ މެދުގައި އުފެދިފައި އޮންނަ އެކުވެރިކަމާއި ގާތް ރައްޓެހި، ރަޙުމަތްތެރިކަން ކެނޑިގެންދާ ސަބަބުތައް ކަމަށް އެކި މީހުން އެބައި މީހުންގެ އަމިއްލަ ތަޖުރިބާގެ އަލީގައި ކިޔައިދީފައިވާ ވާހަކަތަކެކެވެ. މިކަންކަމާމެދު ވިސްނައި ފިކުރު ކުރުމަށްފަހު މިފަދަ ސަބަބުތައް މެދުވެރި ނުވާނެ ގޮތަކަށް އަޅުގަނޑުމެންގެ އާދަތައް ބައްޓަންކޮށްލުމަށް ވިސްނިދާނެ އެވެ.
ބައްދަލު ނުވާތާ ދުވަސްކޮޅެއްވެފައިވާ ރައްޓެއްސަކާ، މީގެ ދެތިން ދުވަސްކުރިން ބައްދަލުވި އެވެ. ދުވަސްކޮޅެއް ވެފައި ބައްދަލުވީތީ ޙާލު އަހުވާލު އަހައި، ބައްދަލުނުވެ އެހާ ދުވަސްވީ ކީއްވެގެންތޯ އަހާލީމެވެ. އޭނާ އައީ ރާއްޖެއިން ބޭރުގައި އުޅެފަ އެވެ. ބައްދަލުނުވެ ދުވަސްކޮޅެއްވީ އެހެން ވެގެންނެވެ.
އެ ދީނަކީ އެކަލާނގެ އަޅުތަކުންނަށް މާތް ﷲ ބާވާލެއްވެވި ރަޙުމަތެކެވެ. މިއީ އެންމެ ކުރުގޮތަކަށް އިސްލާމްދީން ސިފަކުރެވޭނެ ޢިބާރާތެވެ.
މިއީ "ފައިސާ" އާ ބެހޭގޮތުން އެކިއެކި މީސްމީހުން ބުނެފައިވާ ބައެއް ބުނުންތަކުގެ އަވަސް ތަރުޖަމާއެކެވެ. މީގެ އެއް ބޭނުމަކީ ފައިސާއާ މެދު ތިބާ މިހާރު ދެކޭގޮތް އަމިއްލައަށް ވަޒަންކޮށްލުމެވެ. ބައެއް ބުނުންތައް ރަނގަޅަށް ފަހުމުވުމަށްޓަކައި ދެތިން ފަހަރަކު ކިޔާލަން ޖެހިދާނެ އެވެ. 
ދުބައި ގައި މީހަކު އުޅެތާ އަހަރެއް ވެއްޖެ އެވެ. އޭނާ ދިރިއުޅޭ ރީތި ފުލެޓުގައި އޭނާ ނިދާކޮޓަރިން ފެންނަނީ (ވަގުތީ) އެންމެ އެނދެކެވެ. ކަނޑުގެ އައްސޭރިފަށުގައި، ގޮނޑުދޮށުގައި ހުރި މި ފުލެޓުގެ ތެރެއިން އޭނާ އަށް އެނގެނީ ހަމައެކަނި މި ކޮޓަރި އެވެ. މި ފްލެޓްގެ އެހެން ތަންތަން އޭނާ އަށް އަދި ބަލައެއް ނުލެވެ އެވެ.
ދުވަހަކީ ހިޖުރީ ސަނަތުން 1431 ވަނަ އަހަރުގެ ޝައްވާލުމަހުގެ 27 ވަނަ ދުވަހެވެ. މީލާދީ ސަނަތުން 2010 ވަނަ އަހަރުގެ އޮކްޓޫބަރުމަހުގެ 6 ވަނަ ދުވަހެވެ. ހަވީރުގެ ވަގުތެވެ. އަޅުގަނޑު ހުރީ ތިލަދުންމަތީ އުތުރުބުރީ ދިއްދޫގައި، އެ އަތޮޅުގެ އަތޮޅުގޭގައި މިހާރު ޖަލްސާކުރާ މާލަމެއްގެ ގޮތުގައި ބޭނުންކުރަމުން ދާ، ކުރީން އަތޮޅުގޭގެ ކާކޮޓަރީގައެވެ. ޖެހިގެން އޮތް ބުރާސްފަތިދުވަހު އެ މާލަމުގައި އޮންނަ ތަމުރީނު ޕުރޮގުރާމަކަށް އެ މާލަން ތައްޔާރުކުރުމުގެ މަސައްކަތުގައެވެ.