ދިވެހިބަހުގެ މަސައްކަތު ލަފުޒުތައް ނުވަތަ އަކުރު
ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު
(ހ) އަކުރަކީ ކޮބާ؟
ދިވެހިބަހުގައި އަކުރަކީ ބަހުގެ އަޑުތައް ލިޔުމުން ފާޅުކުރުމަށް ބޭނުންކުރާ ރަމްޒުތަކުގެތެރެއިން "ފިލި" ނޫން އެހެން ނިޝާންތަކެވެ.
މިސާލު: ހ، ށ، ނ، ރ، ބ، ކ، އ، . . . .
މީގެ އިތުރަށް އެހެން ލަފުޒަކާ ގުޅިގެން ނޫނީ މާނައެއް، އާދެ! ފުރިހަމަ މާނައެއް ދޭހަނުވާ ލަފުޒުތަކަކީވެސް ދިވެހިބަހުގެ ގަވާއިދުގައި އަކުރެވެ. މިއީ ދިވެހިބަހުގައި ހިމެނޭ އަށް ބައިގެ ތެރެއިން އެއް ބަޔެވެ. މި ޒަމާނުގެ ޢިބާރާތުން ދަންނަވާނަމަ މި ފަދަ ލަފުޒުތަކަކީ މަސައްކަތު ލަފުޒެވެ.
ދިވެހިބަހުގައި އަކުރަކީ ބަހުގެ އަޑުތައް ލިޔުމުން ފާޅުކުރުމަށް ބޭނުންކުރާ ރަމްޒުތަކުގެތެރެއިން "ފިލި" ނޫން އެހެން ނިޝާންތަކެވެ.
މިސާލު: ހ، ށ، ނ، ރ، ބ، ކ، އ، . . . .
މީގެ އިތުރަށް އެހެން ލަފުޒަކާ ގުޅިގެން ނޫނީ މާނައެއް، އާދެ! ފުރިހަމަ މާނައެއް ދޭހަނުވާ ލަފުޒުތަކަކީވެސް ދިވެހިބަހުގެ ގަވާއިދުގައި އަކުރެވެ. މިއީ ދިވެހިބަހުގައި ހިމެނޭ އަށް ބައިގެ ތެރެއިން އެއް ބަޔެވެ. މި ޒަމާނުގެ ޢިބާރާތުން ދަންނަވާނަމަ މި ފަދަ ލަފުޒުތަކަކީ މަސައްކަތު ލަފުޒެވެ.
ދިވެހިބަހުގެ ލިޔުންތެރިކަން ކުރިއެރުވުމަށްޓަކައި، ދިވެހިބަސް ތަރައްޤީކުރުމުގައި ފަރުދުންގެ ޙިއްޞާ ވަރަށް މުހިއްމެވެ.
ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު ލ.މާވަށް
ދިވެެހި ޤައުމު އޭގެ އެންމެ ހަލުވި ދުވެލީގައި ތަރައްޤީގެ ހަރުފަތްތައް ގިރާކުރަމުން ކުރިއަށްދިޔުމަށް މަސައްކަތްކުރާ މިންވަރާ ކައިރި މިނެއްގައި ވެސް، ދިވެހި ޤައުމިއްޔަތުގެ އެންމެ މުހިއްމު ބައިކަމުގައިވާ ދިވެހިބަހުގެ ތަރައްޤީއަށް ދިވެހީން ސަމާލުކަން ދޭބާވައެވެ! ދިވެހިބަހާ ނުލައި ދިވެހި ޤައުމިއްޔަތު ދެމެހެއްޓޭނެބާވައެވެ! ބަސް ތަރައްޤީކުރުމަކީ ޤައުމީ ތަރައްޤީއަށްޓަކައި މުހިއްމު ކަމަކަށް ނުވޭބާވައެވެ!
ދިވެހިބަހާއި ބަހުގެ ހުރިހައި ފަންނުތަކެއް ދިރުވައި އާލާކޮށް, ތަރައްޤީކުރުމަށް
ދިވެހިބަހާއި ބަހުގެ ހުރިހައި ފަންނުތަކެއް ދިރުވައި އާލާކޮށް, ތަރައްޤީކުރުމަށް
މޮޅު ޢިބާރާތަކީ މިއީއެވެ. ރީތި ސިފަކުރުންތަކަކީ މިހިރީއެވެ.
ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު
ކުށެއް ނެތް ރީތި މޮޅު ޢިބާރާތްތަކަކީ؛ ޢިޝްޤީ، ޖިންސީ، އަދި ސަމާސާ ވާހަކަތައްވެސް އައިބު ނުވާފަދަ ރީތި، ބަލާޣާތްތެރި ފަށުވި ޢިބާރާތުން ބަޔާންކުރެވިފައި ހުންނަ ޢިބާރާތެވެ. ދިވެހިބަހުން، "ބެރެކި ނުކޮށް" ބަލާޣާތްތެރިކަމާއި ފަޞާޙާތްތެރިކަމާއެކު ކޮންމެ ޚިޔާލެއްވެސް ބަޔާންކޮށް ހާމަކުރެވިދާނެކަން މޮޅު ލިޔުންތެރީން ވަނީ ސާބިތުކޮށްދެއްވައިފައެވެ. އެހެންނަމަވެސް މި ޒަމާނުގެ ބައެއް ލިޔުންތަކަކީ ދިވެހިބަހާއި އަދަބަށް ހުތުރުއަރާފަދަ ފޭރާންދެރަ، ދެރަވަރުގެ "ބަރަހަނާ" ޢިބާރާތްތަކެވެ.
ކުށެއް ނެތް ރީތި މޮޅު ޢިބާރާތްތަކަކީ؛ ޢިޝްޤީ، ޖިންސީ، އަދި ސަމާސާ ވާހަކަތައްވެސް އައިބު ނުވާފަދަ ރީތި، ބަލާޣާތްތެރި ފަށުވި ޢިބާރާތުން ބަޔާންކުރެވިފައި ހުންނަ ޢިބާރާތެވެ. ދިވެހިބަހުން، "ބެރެކި ނުކޮށް" ބަލާޣާތްތެރިކަމާއި ފަޞާޙާތްތެރިކަމާއެކު ކޮންމެ ޚިޔާލެއްވެސް ބަޔާންކޮށް ހާމަކުރެވިދާނެކަން މޮޅު ލިޔުންތެރީން ވަނީ ސާބިތުކޮށްދެއްވައިފައެވެ. އެހެންނަމަވެސް މި ޒަމާނުގެ ބައެއް ލިޔުންތަކަކީ ދިވެހިބަހާއި އަދަބަށް ހުތުރުއަރާފަދަ ފޭރާންދެރަ، ދެރަވަރުގެ "ބަރަހަނާ" ޢިބާރާތްތަކެވެ.
މި ފޮނި ދިވެހިބަސް ހިތިވަމުން ދާތީ..
ކަނީރު ޢަބްދުއްރަޙީމު
މިނިވަން ކަމަކީ ކޮބައިހެއްޔެވެ. އެއްވެސް ހިފެހެއްޓުމެއްނެތުމޭ ބުނެފިނަމަ އެއީ ރަނގަޅުޖަވާބެއް ހެއްޔެވެ. އެކަމަކު އެއީ މިނިވަންކަމޭ ބުނާ ގިނަބަޔަކު މިތިބަ އުޅެނީއެވެ. ގާނޫނުގައިވެސް އޮންނަންވާގޮތަކީ ކުރެވޭގޮތަށެވެ. ގަވައިދުތައް ހަދަންވާނީ ހުއްދަވާ ގޮތަށެވެ.
ދިވެހިބަސް ދެކެ ދިވެހިން ފޫހިވަނީ....
ޙަސަން ޒަހީން
ދިވެހިބަހަކީ ދިވެހިންގެ މާދަރީބަހެވެ. ދިވެއްސަކަށް ވީތީ ފަޚުރުވެރިންވާން ޖެހޭ ބަހެވެ. ދުނިޔޭގެ އެހެން ބަސްތަކާ އަޅައިބަލާ އިރު މުއްސަނދި އެތައް ސިފައެއް ލިބިފައިވާ މަންމަ ބަހެވެ. ވަކި ޚާއްޞަ އަކުރަކާއި އަޑުތަކެއް ލިބިފައިވާ ފަޚުރުވެރި ބަހެވެ. އެހެންނަމަވެސް މި ހުރިހާ ފަޚުރަކާއި ޝަރަފެއް ލިބިފައިވާ ބަސް އެ ގޮތުގައި އޮތް ނަމަވެސް އަޅުގަނޑުމެން ދިވެހިން މި ދަނީ އެ ބަސް ދޫކޮށްލަމުންނެވެ. ދިވެހިބަހުގެ ކުރިއަށް އެހެން ބަސްތައް ނެރެ އިސްކުރަމުންނެވެ.
ސަބަބެއް ނެތިއެއް ނޫނެވެ. ސަބަބުތައް ބައިވަރެވެ.
ބަރަބޯ ބޯކިބަލާއި ބޯތަށި
ޢަބުދުލުޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު (މާޒީ)
ކޮންމެ ޤައުމެއްގައިވެސް އެބަޔަކު ވާހަކަދައްކާ މާދަރީ ބަހުގެ އަދަބީ ބަހުރުވައެއް އޮވެއެވެ. އަދަބީ ބަހުރުވަ ނުވަތަ ޢާއްމު ބަހުރުވައަކީ، ރަސްމީ ނުވަތަ ނުރަސްމީ ޢާއްމު މުޢާމަލާތުތަކުގައި ބޭނުންކޮށް އުޅޭ ބަހުރުވަ އެވެ. މިއީ ދުނިޔޭގެ ހުރިހައި ބަހެއްގައި ވެސް މި ކަން އޮތް ގޮތެވެ. މި ކުޑަކުޑަ ދިވެހިރާއްޖޭގެ މަދު މީސްކޮޅު ވާހަކަދައްކައި އުޅޭ ދިވެހިބަހުގައި ވެސް މި ކަން މި ގޮތަށް އެބަ އޮތެވެ.
ކޮންމެ ބަހެއްގައިވެސް ޢާއްމު ބަހުރުވައިގެ އިތުރުން ތަފާތު އެތައް ބަހުރުވަތެކެއް ވެއެވެ.
ކޮންމެ ބަހެއްގައިވެސް ޢާއްމު ބަހުރުވައިގެ އިތުރުން ތަފާތު އެތައް ބަހުރުވަތެކެއް ވެއެވެ.
ހީނގަތުމާއި ހީގަތުން: ތަފާތު ދެ ލަފުޒެއް، ތަފާތު ދެ މާނައެއް
ހުސްނޫނުގެ ސަބަބުން ކިޔާ ގޮތް ބަދަލުވުމުގެ އިތުރުން މާނައަށް ވެސް ބަދަލު އަތުވެދާނެ އެވެ.
ޢަބުދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލް އަބޫބަކުރު
ހުސްނޫނަކީ ދިވެހިބަހުގައި ވަރަށް މުހިއްމު ދައުރެއް އަދާކުރާ އެއްޗެކެވެ. ހުސްނޫނު އިހުމާލުކޮށްލެވުމުން ހަމައެކަނި ބަދަލުވަނީ ލަފުޒު ކިޔާ ގޮތެއް ނޫނެވެ. ލަފުޒު ވެސް ބަދަލުވަނީ އެވެ. މާނަ ވެސް ބަދަލުވަނީ އެވެ. މި ޞަފުހާގައި މިއަދު އަޅުގަނޑު މި ބަލައިލަނީ މި ފަދަ ދެ ލަފުޒެއްގެ މާނައިގެ މައްޗަށެވެ.
ހީގަތުމަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟ އެއީ ހިނިއައުންތޯއެވެ؟ ނުވަތަ އެއްޗެއް އޮޅުންބޮޅުންވުންތޯއެވެ؟ ނުވަތަ ހީކެރުވުންތޯއެވެ؟
ހުސްނޫނަކީ ދިވެހިބަހުގައި ވަރަށް މުހިއްމު ދައުރެއް އަދާކުރާ އެއްޗެކެވެ. ހުސްނޫނު އިހުމާލުކޮށްލެވުމުން ހަމައެކަނި ބަދަލުވަނީ ލަފުޒު ކިޔާ ގޮތެއް ނޫނެވެ. ލަފުޒު ވެސް ބަދަލުވަނީ އެވެ. މާނަ ވެސް ބަދަލުވަނީ އެވެ. މި ޞަފުހާގައި މިއަދު އަޅުގަނޑު މި ބަލައިލަނީ މި ފަދަ ދެ ލަފުޒެއްގެ މާނައިގެ މައްޗަށެވެ.
ހީގަތުމަކީ ކޮބައިތޯއެވެ؟ އެއީ ހިނިއައުންތޯއެވެ؟ ނުވަތަ އެއްޗެއް އޮޅުންބޮޅުންވުންތޯއެވެ؟ ނުވަތަ ހީކެރުވުންތޯއެވެ؟
ދެފުށްކެހެރި
ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު
ދެފުށްކެހެރި އަކީ ދެ ފުށުން ތަތްލާ ކަހަލަ ޓޭޕަށް ދިވެހިން ކިޔަން ފެށި ނަމަކެވެ. "ޑަބަލް ސައިޑެޑް ޓޭޕް" އަށް ދެ ފަރާތުން ތަތްވާ ޓޭޕޭ ކިޔުމަށް ވުރެ ފަސޭހަ ގޮތަކަށް ނަން ކިޔުމަށް ޓަކައެވެ. ދިވެހިންނަކީ ވަރަށް ފަސޭހައިން ނަން ހަދައިލާ ބަޔެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ކުޑައިރު ބާޒާރުގައި ވިއްކަން ހުންނަ ގުޅަޔަކަށް ވެސް ވަރަށް ރީތި ނަމެއް ކިޔައެވެ. މި ދެންނެވި ފަދަ ގުޅަ ފުޅިއެއް، މީހަކު ބުނެގެން މަޖީދީ މަގު 70 ނަންބަރު ފިހާރައިން އަޅުގަނޑު ގޮސް ގަތް ހަނދާން މިހާރުވެސް އެބަ ހުއްޓެވެ.
ދެފުށްކެހެރި އަކީ ދެ ފުށުން ތަތްލާ ކަހަލަ ޓޭޕަށް ދިވެހިން ކިޔަން ފެށި ނަމަކެވެ. "ޑަބަލް ސައިޑެޑް ޓޭޕް" އަށް ދެ ފަރާތުން ތަތްވާ ޓޭޕޭ ކިޔުމަށް ވުރެ ފަސޭހަ ގޮތަކަށް ނަން ކިޔުމަށް ޓަކައެވެ. ދިވެހިންނަކީ ވަރަށް ފަސޭހައިން ނަން ހަދައިލާ ބަޔެކެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ކުޑައިރު ބާޒާރުގައި ވިއްކަން ހުންނަ ގުޅަޔަކަށް ވެސް ވަރަށް ރީތި ނަމެއް ކިޔައެވެ. މި ދެންނެވި ފަދަ ގުޅަ ފުޅިއެއް، މީހަކު ބުނެގެން މަޖީދީ މަގު 70 ނަންބަރު ފިހާރައިން އަޅުގަނޑު ގޮސް ގަތް ހަނދާން މިހާރުވެސް އެބަ ހުއްޓެވެ.
ހައްދުންމަތީ ބަހުރުވައިގެ ޚާއްޞިއްޔަތުގެ ތެރެއިން. . . . . . . (1): "އިނބަ" ގެ ޙަޤީޤަތަކީ ކޮބާ؟
ޢަބުދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު (މާޒީ)
އަޅުގަނޑުމެންގެ ފަޚުރުވެރި ދިވެހިބަހަކީވެސް އެހެން ބަސްބަހުގެ ޠަބީޢަތާ އެއްގޮތަށް ހެދި ބޮޑުވަމުން ތަރައްޤީވަމުން އަންނަ ބަހެކެވެ. އަދި މިބަހުން ވާހަކަދައްކާ މުޖުތަމަޢެއް ދިރިއުޅޭތަނަކާއި ޙާލަތަކާއި އެ ބަޔެއްގެ ފެންވަރާ ގުޅިގެން އެކި ސަރަޙައްދުތަކުގައި ވެސް ތަފާތުތަކެއް ހުންނަ ބަހެކެވެ. ޖުޣުރާފީގޮތުން އެ މުޖްތަމައެއް ދިރިއުޅޭ ތަނަކާއި ދަތުރުފަތުރާއި މުޢާމަލާތުގެ ދުރު ގާތްމިނާއި ތަޢުލީމީ ފެންވަރުގެ ސަބަބުން މި ތަފާތު ބޮޑުވެ ކުޑަވުމަށް މަގުފަހިވަމުން އަންނަ ބަހެކެވެ. މިއީ ދުނިޔޭގެ ހުރުހައި ބަހެއްގެވެސް ޠަބީޢަތެވެ. މިދެންނެވި ތަފާތަށް އަދަބިއްޔާތުގެ ޢިލްމުވެރީން ނުވަތަ ބަސްވާރުން ދީފައިވާ ނަމަކީ ބަހުރުވައެވެ.
ހުސް ނޫނުގެ ބޭނުމަކީ ކޮބާ؟
ޢަބުދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު(މާވަށް)
ދިވެހިބަހުގެ އަކުރުތަކާއި ފިލިތަކުގެ ޙަޤީޤީ ބޭނުމަކީ ބަހުގެ އަޑުތަކާއި އަޑު ނެރެންވީ ގޮތް ފާހަގަކޮށްދިނުމެވެ. އަކުރުތަކަކީ އަޑުތަކުގެ ނިޝާނެވެ. ފިލިތަކަކީ އެ އަޑުތައް "އިއްވަން" ވީ ގޮތް އަންގައިދިނުމެވެ. ވީމާ، އަޑެއް ރަމްޒުކޮށްދޭ އަކުރާއި އަޑުނެރެންވީ ގޮތް އަންގައިދޭ ނިޝާންކަމަށްވާ ފިލި، ހަމަޔަށް ނެތް ނަމަ، އެ އަޑު ފުރިހަމަޔަށް "ނެރެވޭނޭ" ގޮތެއް ނޯންނާނެއެވެ.
ދިވެހިބަހުގެ ޖުމުލައާއި ޖުމުލައިގެ ބާވަތްތަކާއި ޖުމުލައިގެ ބައިތައް
ދިވެހިބަހުގެ ގަވާއިދާއި ހަމަތައް އަލުން ދިރާސާކޮށް އެކަށައެޅުން މުހިއްމެވެ.
ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު
ދުނިޔޭގެ ކޮންމެ ބަހެއްގައި ވެސް ލަފުޒުތައް ހުރިވަރު ހޯދައި ބަލައިގެން އެ ހިނދަކަށް ބޭނުންކޮށްއުޅޭ ހުރިހާ ލަފުޒުތަކެއް، އެއް ފޮތަކަށް ޖަމާކުރެވިދާނެ އެވެ. މި ގޮތުން ބަހެއްގައި ހުރި ހުރިހާ ލަފުޒުތަކުގެ (އަންދާޒާ) ޢަދަދު ކަނޑައެޅިދާނެ އެވެ. ނަމަވެސް އެ ލަފުޒުތައް ބޭނުންކޮށްގެން އުފެއްދޭނެ ޖުމުލައިގެ ޢަދަދު ހަމަ އެކަކަށް ވެސް އަންދާޒާކޮށްލާކަށް ވެސް ނޭނގޭނެ އެވެ. އެހެނީ ޖުމުލަ އުފެއްދުމަށް ވަކި މިނެއް މިންވަރެއް ނޯވެއެވެ. ބަހަކީ އުފެއްދުންތެރި އެއްޗެކޭ ބުނެވެނީ މި ފަދަ ކިތަންމެސަބަބުތަކަކާހުރެ އެވެ.
ބަހުގައި އެކުލެވޭ ޖުމުލައިގެ ޢަދަދު ކަނޑައަޅަން ނޭނގުނަސް، ޖުމުލަ އުފެދޭ ގޮތާއި ޖުމުލައިގެ
ޑޭޒީމަލުގެ އަސަރު
މިއީ އާމިނަތު ފާއިޒާގެ ތައުބީނުގެ ޖަލްސާގައި ދެއްކުނު ވީޑިއޯ ރިޕޯޓުގެ ލިޔުމެވެ.
އިރުމަތި ފަރާތު އުދަރެސް، ފުރިހަމަ ވެގެން މަތީ ރެސް،
ވިރުވައިލި ރަންގަނޑެއްހެން، ހުރެގެން މި އަލިވަނީއޭ
އާދަމް ނަޞީރު އިބްރާހީމް
މިއީ ފުރަމެންދަމެއްގެ ކަޅު އަނދިރިކަމަށްފަހު، ފަތިހެއްގެ އުޖާލާ އަލިކަމައިގެން ދުވާލުގެ އިރު، ފެނުންތޮޅިލާ މަންޒަރު އައްސައްޔިދު ބޮޑުފެންވަޅުގޭ ސީދީ ސިފަކޮށްދެއްވާ ގޮތް. އެހެނެއްކަމަކު ތިބާއަށް މި ރިޕޯޓުގައި ހުށަހަޅައިލައިދޭން މި އުޅެނީ، ފަހަރެއްގައި ވެސް ސީދީގެ ޒިކުރާތަކެއްނޫން.. އެކަމަކު މި މަޝްހޫރު ޅެންވެރިޔާއަށް ބޭބޭ ވިދާޅުވާ، ކުޅަދާނަ ޝާޢިރާއެއްގެ ހަނދާންތައް. ދިވެހި އަދަބީ އުދަރެހުގެއިރު،
އިރުމަތި ފަރާތު އުދަރެސް، ފުރިހަމަ ވެގެން މަތީ ރެސް،
ވިރުވައިލި ރަންގަނޑެއްހެން، ހުރެގެން މި އަލިވަނީއޭ
އާދަމް ނަޞީރު އިބްރާހީމް
މިއީ ފުރަމެންދަމެއްގެ ކަޅު އަނދިރިކަމަށްފަހު، ފަތިހެއްގެ އުޖާލާ އަލިކަމައިގެން ދުވާލުގެ އިރު، ފެނުންތޮޅިލާ މަންޒަރު އައްސައްޔިދު ބޮޑުފެންވަޅުގޭ ސީދީ ސިފަކޮށްދެއްވާ ގޮތް. އެހެނެއްކަމަކު ތިބާއަށް މި ރިޕޯޓުގައި ހުށަހަޅައިލައިދޭން މި އުޅެނީ، ފަހަރެއްގައި ވެސް ސީދީގެ ޒިކުރާތަކެއްނޫން.. އެކަމަކު މި މަޝްހޫރު ޅެންވެރިޔާއަށް ބޭބޭ ވިދާޅުވާ، ކުޅަދާނަ ޝާޢިރާއެއްގެ ހަނދާންތައް. ދިވެހި އަދަބީ އުދަރެހުގެއިރު،
ލައްޓި، ފިނިފެންމާ، ބަނބުކެޔޮ ފަދަ ލަފުޒުތަކަކީ ޚާއްޞަނަން ކަމަށް ވާ ނަމަ، ދިވެހިބަހުގައި ޢާއްމުނަމެއް ނެތެވެ..
ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު، ލ. މާވަށް
ދިވެހިބަސް ކިޔަވައިދެއްވާ ބައެއް ބޭފުޅުންނަށް ދިވެހިބަހުގައި ޚާއްޞަނަމާއި ޢާއްމުނަން ބަޔާންކޮށްފައިވާ ގޮތާ މެދު އޮޅުން އަރާ ކަމަށް ވިދާޅުވެ އެވެ. މި ފަދަ ބައެއް ބޭބޭފުޅުން އަޅުގަނޑާ ވެސް މި ސުވާލު ކިތަންމެ ފަހަރަކު ކުރައްވައިފައި އެބަ ހުއްޓެވެ. އަދި މި ފަދަ ބައެއް ބޭފުޅުން ހަމަ ޚާއްޞަކޮށް ފިނިފެންމާ އެއީ ޚާއްޞަނަމަކަށް ނުވާނެ ގޮތެއް ނޯންނާނެ ކަމަށް ވިދާޅުވެ ބަހުސް ވެސް ކުރައްވައެވެ. މި ފަދަ ބޭފުޅުންނަށް އަޅުގަނޑު އަރުވާ ޖަވާބު ވަރަށް ޞަރީޙައެވެ.
ދިވެހި ޅެންވެރިކަމަށް ކަޅިއެއް
ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު (މާޒީ)
ކޮންމެ ޅެމަކަށް ވެސް ރީތި ލަވަަޔަކަށް ވެވިދާނެ އެވެ. ނަމަވެސް ކޮންމެ ލަވައެއް، ޅެމަކަށް ނުވާނެ އެވެ. އެހެނީ ލަވައަކީ އަޑުގެ, އެއް ގޮތްކަން ހިމެނޭ، އަޑުގެ ބައިތަކެއް (ރާގެއް) ގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށް ހަދާ އެއްޗެކެވެ. އަދި އޭގެ ސަބަބުން އަޑުއަހާ މީހުން އެ ބައި މީހުންގެ ވަށައިގެންވާ ވެށި ހަނދާންނައްތުވައިލާ ފަދަ އަޑެއްގެ މައްޗަށް ބިނާކުރެވިފައިވާ އެއްޗެކެވެ. ނަމަވެސް މިޔާ ޚިލާފަށް ޅެމަކީ މާނަ ފުން ބަސްތަކަކާއި އަކުރުތަކަކުން އެކުލެވިފައިވާ މާ ޢިލްމީ އެއްޗެކެވެ. އާދައިގެ މީހުންގެ ކުރިމަތީގައި ލަވައިގެ އަގު ބޮޑަސް ޢިލްމީ އަދަބީ މީހުންގެ ކުރިމަތީގައި ޤަދަރު ބޮޑުވާނީ ޅެމުގެ އެވެ.
ތިޔަ ބޭފުޅުންނަށްޓަކައި (2)
ބަހުގެ ދަރަޖައިގެ ދެވަނަ ފިލާވަޅު:
އާދަމް ނަޞީރު އިބްރާހީމް (2011)
އެކުވެރި ކިޔުންތެރިޔާ އެވެ! މި ސިލްސިލާގެ ފުރަތަމަ ފިލާވަޅުގައި އަޅުގަނޑުމެން ދަސްކުރި މައިގަނޑު ނުކުތާ ހަނދުމަފުޅު އެބަހުރި ދޮގެއްތޯ އެވެ؟ އެ ފިލާވަޅުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގުނު ގޮތުގައި ދަރަޖައިން މާތްކުރެވެނީ ވާހަކަ ނިސްބަތްކުރެވޭ މީހާއެވެ. ޝަޚުޞެވެ. އޭނާ އަށް ނިސްބަތްވާ ތަކެއްޗެއް ނޫނެވެ.
މި ފިލާވަޅުގައި އަންނަނިވި ސުވާލުގެ ޖަވާބު ހޯދައިލަމާ ހިންގަވާށެވެ!
ދަރަޖަ، ޝަޚުޞަށް ގެންނަ ބަދަލު
އެކުވެރި ކިޔުންތެރިޔާ އެވެ! މި ސިލްސިލާގެ ފުރަތަމަ ފިލާވަޅުގައި އަޅުގަނޑުމެން ދަސްކުރި މައިގަނޑު ނުކުތާ ހަނދުމަފުޅު އެބަހުރި ދޮގެއްތޯ އެވެ؟ އެ ފިލާވަޅުން އަޅުގަނޑުމެންނަށް އެނގުނު ގޮތުގައި ދަރަޖައިން މާތްކުރެވެނީ ވާހަކަ ނިސްބަތްކުރެވޭ މީހާއެވެ. ޝަޚުޞެވެ. އޭނާ އަށް ނިސްބަތްވާ ތަކެއްޗެއް ނޫނެވެ.
މި ފިލާވަޅުގައި އަންނަނިވި ސުވާލުގެ ޖަވާބު ހޯދައިލަމާ ހިންގަވާށެވެ!
"ޖެ" އާއި "ފި" އޮޅެނީ އޮޅުންފިލުވާން ބޭނުން ނުވާތީ އެވެ.
ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު
ބަސްބުނެ އުޅޭ އިރު ބަހުގެ ހަމަތަކާ ޚިލާފަށް އެކި ލަފުޒު ބޭނުންކުރާ ވާހަކައަކީ މިހާރު ޢާއްމު ވާހަކައެކެވެ. މި ގޮތުން ނޫސްތަކުގައި މިހާރަކަށް އައިސް މި ދެންނެވި "ފި" އާއި "ޖެ" އޮޅުވައިލައިގެން ފަލަ ސުރުޚީތައް ވެސް ލިޔެފައި ހުއްޓައި އެބަ ފެނެއެވެ. މިސާލަކަށް " މުޙައްމަދު، ކޯޓުގައި އެދެފި". "އެދިއްޖެ" ލިޔަންޖެހޭ ތަންތާނގައި މި ގޮތަށް ލިޔެފައި ހުއްޓައި އެބަ ފެނެ އެވެ. "ހިނގައްޖެ"އޭ ބުނަން ޖެހޭ ތަންތާނގައި "ގޮސްފި"އޭ ބުނެ ލިޔެ ކިޔައި ހަދަނީ މަދެއް ކޮށެއް ނޫނެވެ. އެހެނަސް މިއީ ދިވެހިބަހުގައި ވަރަށް ހަރުދަނާ ހަމައަކުން ބަޔާންކޮށްފައިވާ ކަމެކެވެ. މިކަންކަން ނޭނގެނީ އެކަންކަން އޮޅުން ފިލުވައިލާން އެންމެ ކުޑަ މިނުން ފޮތެއްގެ ތެރައަށް ކަޅި ވެސް ނޭއްލާތީ ކަމަށް ވެދާނެ އެވެ!
ވާހަކަ: ދޮންހިޔަލައާއި އަލިފުޅު
ފޮތެއްގެ ތަޢާރުފު
ނާހިދާ ޢަބްދުއްރަޙްމާން
ބައެއްގެ އަދަބިއްޔާތުގެ ތެރެއިން އެންމެ ކުރިއަށް އުފަންވެފައިވަނީ އެބައެއްގެ އަނގަބަހުގެ އަދަބިއަޔާތެވެ. ޅެންކިއުމާއި ލަވަ ކިއުމެވެ. ހަޖޫ ކިއުމާއި ސަމާސާ ކިއުމެވެ. ވާހަކަ ކިއުމެވެ. ދިވެހި އަދަބިއްޔާތުގެ މާޒީގެތެރެއަށް ދަތުރުކޮށްލުމުން މިކަމުގެ ސާބިތު ހެކި އެހުރި ދިމާއަށް ފެންނާށެވެ. އެކަމެއް ފެށުނު ދުވަހެއް އެނގިގެން ނުވާ ޅެންބަހުރުވައިން ވާހަކަ ހަދައި ކިޔައި އުޅުނު ދުވަސް ވަރުގެ ފެށުން،
ނާހިދާ ޢަބްދުއްރަޙްމާން
ބައެއްގެ އަދަބިއްޔާތުގެ ތެރެއިން އެންމެ ކުރިއަށް އުފަންވެފައިވަނީ އެބައެއްގެ އަނގަބަހުގެ އަދަބިއަޔާތެވެ. ޅެންކިއުމާއި ލަވަ ކިއުމެވެ. ހަޖޫ ކިއުމާއި ސަމާސާ ކިއުމެވެ. ވާހަކަ ކިއުމެވެ. ދިވެހި އަދަބިއްޔާތުގެ މާޒީގެތެރެއަށް ދަތުރުކޮށްލުމުން މިކަމުގެ ސާބިތު ހެކި އެހުރި ދިމާއަށް ފެންނާށެވެ. އެކަމެއް ފެށުނު ދުވަހެއް އެނގިގެން ނުވާ ޅެންބަހުރުވައިން ވާހަކަ ހަދައި ކިޔައި އުޅުނު ދުވަސް ވަރުގެ ފެށުން،
އެނގުން، އެނގިލެއްވުން، އެނގިވަޑައިގަތުން
މުޙަންމަދު ޝާހިދު ޙަލީމް
އެނގުން، އެނގިލެއްވުން، އެނގިވަޑައިގަތުން މިއީ އިޙްސާސެއް އިޙްސާސްވުމުގެ، ނުވަތަ ކަމެއް، ނުވަތަ އެއްޗެއް އޮޅުންފިލުމުގެ، ނުވަތަ ދޭހަވުމުގެ، ނުވަތަ މޭރުންވުމުގެ މާނައިގައި ބޭނުންކުރާ ތިން ލަފުޒެވެ. މި ތިން ލަފުޒުގެ މާނަ އެއްގޮތް ނަމަވެސް ތިން ލަފުޒު ބޭނުންކުރަނީ ތިން ހާލަތެއްގައެވެ. /އެނގުން/ ބޭނުންކުރަނީ އާދައިގެބަހުން (އާނހޫން) ވާހަކަދައްކާ އިރުގައެވެ.
ބައެއް ލިޔުންތަކުން ފެނުނު "ކުދިކުދި" ކުށްތައް
އެ ކުށްތައް ކުށަށް ވީ ގޮތުގެ ބަޔާން
ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު (މާޒީ)
ދިވެހިބަހުގެ ހަރުދަނާ ހަމަތަކުގެ ތެރެއިން އައިބައިފިލީގެ ހަމަތަކަކީ، ގިނަ ބަޔަކު އިހުމާލުވެ، ނެތެމުންދާ ހަމައެއް ކަމަށާއި މި ހަމަ ގެއްލިގެން ހިނގައްޖެ ނަމަ އެއީ ބަހަށް ލިބޭ ދެރައެއް ކަމަށް އަޅުގަނޑު "ފަންވަތުގައި" ލިޔެފައި ވާނެ އެވެ.
މިއަދު އަޅުގަނޑު މި ލިޔުން މި ލިޔަނީ ފަހުގެ ޗާޕެއްގައި ވެސް މި ހަމަ ހިފަހައްޓައި ލިޔެފައިވާ ތަން ފެނުމުން އެ ވާހަކަ އުފަލާއެކު ފާހަގަކޮށްލުމަށް
މިއަދު އަޅުގަނޑު މި ލިޔުން މި ލިޔަނީ ފަހުގެ ޗާޕެއްގައި ވެސް މި ހަމަ ހިފަހައްޓައި ލިޔެފައިވާ ތަން ފެނުމުން އެ ވާހަކަ އުފަލާއެކު ފާހަގަކޮށްލުމަށް
ތިޔަ ބޭފުޅުންނަށްޓަކައި (1)
ބަހުގެ ދަރަޖައިގެ ފުރަތަމަ ފިލާވަޅު:
އާދަމް ނަޞީރު އިބްރާހީމް (2011)
'މުނިސިޕަލްޓީން ނިކުމެގެން އަޅުގަނޑު ހިނގައިގަތީ، ރައީސް އޮފީހާ ދިމާޔަށެވެ! ކުއްލިޔަކަށް ރައީސް އޮފީހު ގޭޓު ހުޅުވިއްޖެ އެވެ. ހެޔޮވަރުގެ މަޑު ދުވެއްޔެއްގައި ނިކުމެވަޑައިގަތީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ކާރުކޮޅެވެ. ކާރުކޮޅު މިސްރާބު ޖެއްސެވީ އިރަށެވެ. ދެން ހުރަވީ ބިލްޑިންގުގެ އިރުން އޮންނަ މަގުން ދެކުނަށް ލަނބައިލައްވައިގެން، ކުރިޔަށްވުރެ ހަރުދުވެއްޔެއްގައި އެވަޑައިގަތްގޮތަށް ވަޑައިގަތީ، މުލިޔާގެ އަށެވެ!''
ދަރަޖަ ރައްދުވަނީ ޝަޚްޞަށެވެ.
'މުނިސިޕަލްޓީން ނިކުމެގެން އަޅުގަނޑު ހިނގައިގަތީ، ރައީސް އޮފީހާ ދިމާޔަށެވެ! ކުއްލިޔަކަށް ރައީސް އޮފީހު ގޭޓު ހުޅުވިއްޖެ އެވެ. ހެޔޮވަރުގެ މަޑު ދުވެއްޔެއްގައި ނިކުމެވަޑައިގަތީ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާގެ ކާރުކޮޅެވެ. ކާރުކޮޅު މިސްރާބު ޖެއްސެވީ އިރަށެވެ. ދެން ހުރަވީ ބިލްޑިންގުގެ އިރުން އޮންނަ މަގުން ދެކުނަށް ލަނބައިލައްވައިގެން، ކުރިޔަށްވުރެ ހަރުދުވެއްޔެއްގައި އެވަޑައިގަތްގޮތަށް ވަޑައިގަތީ، މުލިޔާގެ އަށެވެ!''
އިތުރު މަޒުމޫން...
- އަބާރަނަ-1
- އުފެއްދުންތެރި ލިޔުން ނުވަތަ "ކްރިއޭޓިވް ރައިޓިންގ"
- "މާދަރީބަހުގެ ޙަޤީޤަތްތައް "ދިވެހީންނަށް" ޤަބޫލު ނުކުރެވެނީ ކީއްވެގެން ހެއްޔެވެ؟"
- "ހީނަރުވަމުންދާ" ދިވެހިބަސް
- ޑިކުޝަނަރީ - ބަސްފޮތް - ރަދީފު: އެކައްޗެއްބާ؟
- މިޔުޒިކު އާދެއެވެ. . .
- ދުވަހުން ދުވަހަށް؛ އެދުވަހުން އެދުވަހަށް؛ އެއް ދުވަހުން އަނެއް ދުވަހަށް
- ބަހާބެހޭ ބަހެއް: "ވެރިފައި"ކުރުން
- އާ ރިފިއްޔެއްގެ ބަދަލު ޢާރިފުސޭޓު ކޯޓަށް ގެންގޮހޮފި!
- ދެކަނބަލުން އެ ކަނބަލުންގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭނެހެއްޔެވެ؟
- ދިވެހިބަހާ ........... ދިވެހިރާއްޖެ
- ލައޯޝޭ ޓީހައުސް
- ނިދި ނިންޖަށް ވުމުން
- ހީނލައިފައި އާނއެކޭ ބުނުން ނޫން ގޮތެއް ނެތް!
- މަންމަގެ ދޫ... ބުރިކޮށްލަން ކެރޭހެއްޔެވެ؟
- އެބަ ގަބޫލު ކުރެވެ އެވެ.
- ދިވެހި އަދަބު ތަރައްޤީކުރުމަށް ޓަކައި ޑްރާމާ އަށް ސަމާލުކަން ދިނުން
- ދުނިޔޭގެ އެންމެ މުހިއްމު ބަސްތައް
- ރާއްޖެތެރޭގައި އަތްނބެއް
- މާދަރީބަހަށް ސަމާލުކަން ދިނުން ލާޒިމެވެ.