މައްސަލަ އަކީ، އެ ގެ އަށް ދިޔުމަށްޓަކައި ނުކުތް ގޮތަށް، ޓްރެފިކުގައި އަހަރެން ތާށިވުމެވެ. އެއީ ވަންވޭ މަގެކެވެ. އަހަރެންގެ ފަހަތުގައި ޓްރެފިކު އޮތީ ކިޔުޖެހިފަ އެވެ. ފަހަތަށް ނުވަތަ ކުރި އަށް ވިޔަސް އަހަންނަށް ދެވޭކަށް ނެތެވެ. ދުވަހަކީ ނުލާހިކު ހޫނުގަދަ ދުވަހެކެވެ. އައިރުޅިން އަހަރެން، ހުއްޓާނުލައި ބަރުގޮނުއަޅަންފެށީމެވެ. ހިތަށް އައިހާ އެއްޗެއް ގޮވަންފެށީމެވެ. 
އަހަރެން ހުންނަނީ އަނބިދަށުވެފައިކަމަށް އެންމެ ބޮޑަށް ގަބޫލުކުރަނީ އަހަރެންގެ މަންމައާއި މަންމަފަރާތު ބޮޑުދައިތަމެންނާއި އަހަރެންގެ އެއްބަނޑުއެއްބަފާ ކުދިންގެ ތެރެއިން ދެ އަންހެން ކޮއްކޮއެވެ. އާއިލާގައި އަހަރެންގެ ދޮއްޓަށް އަންހެން ކުއްޖަކު ނުހުންނާތީވެ އެކަމާ ކަންބޮޑުވާނެ ދައްތައަކު ނެތެވެ. ދެން އެޚިޔާލަށް އެންމެ ބޮޑަށް ތާއީދުކުރަނީ އަހަރެންގެ ގާތްރައްޓެހިންގެ ތެރެއިން ހައެއްކަ މީހުންނެވެ.
ހިތްހަމަޖެހިގެން ދިރިއުޅުމަށްޓަކައި، ހައިނުކޮށް ކަސްރަތުކުރުމާއި، ކެއުންބުއިން ކޮންޓްރޯލުކުރުމާއި އަދި ދިރިއުޅުމުގެ ވައްޓަފާޅި އަށް ގެންނަންޖެހޭ ބަދަލުގެ އިތުރުން ވެސް ބައެއް ކަންތައް ކުރަންޖެހެއެވެ. އޭގެތެރޭގައި، ކުރިން ބުނިހެން، ތިމާގެ މިޒާޖު ހަރުދަނާ ކުރުމާއި، ބުއްދީގެ އަހުލުވެރިއަކަށް ވުމާއި، ކެރިގެން ކުރިމަތިލުން ހިމެނެ އެވެ. އެ ކަންތައްތައް ފުރިހަމަވުމުން، ހަރޮށި ދިރިއުޅުމެއް ލިބުމުގެ އިތުރަށް، ދިރިއުޅުމުގައި ތިމާ އަކީ ކާމިޔާބު އިންސާނަކަށް ވާނެ އެވެ. ހިތްހަމަޖެހޭނެ އެވެ. ސިކުނޑި އަށް އަރާމު ވެސް ލިބޭނެ އެވެ. ތިމާގެ ހިތްވަރަކީ، ހަޔާތުގެ ފަސްގަނޑުގައި އިންދޭ އޮށެކެވެ. މުސްތަޤުބަލުގައި އެ އޮށުން، ކާމިޔާބުގެ އާރުލާ ކުރިތައް ފަޅައި، އެ ކުރިތަކުން ހިތްހަމަޖެހުމުގެ ގޮފިތައް ނުކުމެ، އެ ގޮފިތަކުގައި އުފާވެރިކަމުގެ ފޮނި މޭވާ އަޅާނެ އެވެ.. ތިމާ އަމިއްލަ އަށް ބާރުއަޅާށެވެ. 
އިންޑިޔާ އަށް ލަންކާ އަށް ނުވަތަ އެހެންވެސް ބޭރުގައުމަކަށްދަތުރަކުޖައްސާނުލާމީހުން ދިޔަމީހުންގެ ނިސްބަތުގައި މިހާރަކު މަދުވާނެއެކޭ ހީއެއް ނުވެއެވެ. ކޮންމެވެސްގޮތަކުން ހޯދާ ލިބޭފުރުސަތެއްގައި މިދަތުރު ކުރާއިރު ދުރާލާ ވަރަށްތައްޔާރުތަކެއް ވަމުންދެއެވެ. ދަތުރުކުރަނީ އޭގެފަހުންނެވެ.
ދުނިޔަވީ އުސޫލުތަކަށް ބަލާއިރު އެކި މީހުންނަށް ކުރެވޭނީ އެކިބާވަތުގެ ކަންތަކެވެ. އެކިމީހުން މޮޅުވާނީ އެކިބާވަތުގެ ހުނަރުތަކަށެެވެ. علمي ގޮތުންނާ مالي ގޮތުންވެސް އެކިމީހުންނަށް حاصل ކުރެވޭނީ ތަފާތު މިންވަރު ތަކަށެވެ.
ފުރަތަމަ ގޮތަކީ، ދަރިފުޅުގެ މިނިވަންކަން ކުޑަކޮށްލުމެވެ. އެކުގައި އުޅޭ ހުރިހާ ރައްޓެހިންނާބެހޭ މަޢުލޫމާތު ހޯދުމެވެ. ދަރިފުޅު ބޮޑުވެގެން ކުރިއަށްދާންވީ ރޮނގު މައިންބަފައިން އިޚުތިޔާރުކުރުމެވެ. ފިލާވަޅު ދަސްކުރަން ވަކި ގަޑިއެއް، ޓިވީ ބަލަން ވަކި ގަޑިއެއް އަދި ނިދަން ވަކި ގަޑިއެއް ހަމަޖެއްސުމެވެ. ކެއުން ކޮންޓްރޯލު ކުރުވުމެވެ. މޯބައިލް ފޯނު ނުދިނުމެވެ. މަންމަ ނުވަތަ ބައްޕައާ އެކުގައި ނޫނީ އެއްވެސް ތަނަކަށް ނުފޮނުވުމެވެ. ލާ ހުރިހާ ހެދުމަކީ، މައިންބަފައިންނަށް ކަމުދާ ހެދުމަށް ވުމެވެ. ސުވާލަކީ، އެއީ ރަނގަޅު ތަރުބިއްޔަތެއްބާ އެވެ؟ތިމާ މި ކުރަނީ ރަނގަޅުކަމެއްކަން ތިމާ އަށް ޔަގީންވަންޏާ އެ ވާނީ ރަނގަޅު ކަމަކަށެވެ. ވީއިރު، ތިމާގެ ނިންމުން "އެންމެނަށް" ކަމުދިޔުމަކީ ލާޒިމުކަމެއް ނޫނެވެ. ރަނގަޅުކަމެއް ކުރަން ފަސްނުޖެހޭށެވެ. ލަދު ވެސް ނުގަންނާށެވެ. ޚާއްޞަކޮށް، އެހެން މީހުންނާއި ތިމާއާ އަޅާނުކިޔާށެވެ. ތިމާ އަކީ ވަކި މީހެކެވެ. އެހެން މީހެއްގެ ހުވަފެންތަކާ އެއްގޮތަށް ނުވަތަ އެހެން މީހެއްގެ ނަތީޖާ އަށް ތިމާ ބަރޯސާވެގެން ވެއަތުކުރާ ކޮންމެ ސިކުންތަކީ، ތިމާގެ ހުވަފެނުން ބޭކާރުވާ ސިކުންތެކެވެ. ތިމާގެ ހިތްވަރުދެރަވެ، ކަންނެތްވާ ކަމެކެވެ. 
ގަޑި އަށް ފަރުވާތެރިވާށެވެ. މަސައްކަތް ބަރާބަރަށް ކުރާށެވެ. މީހުންނާ ގުޅިގެން އުޅޭށެވެ. ކިޔަމަންތެރިވާށެވެ. ގިނަދުވަހު ވަޒީފާގައި ދެމިހުންނާށެވެ. ބަސް މަދުކޮށްފައި ޢަމަލު ގިނަކުރާށެވެ. ވެރިއެއްގެ ރުހުން ލިބެންޖެހޭނެ ބައެއް ސިފަތަކަކީ އެއީ އެވެ. އަޑުއަހަން ފަސޭހަ އެއްޗަކީ ވެސް އެއީ އެވެ. ކަން އޮންނަންޖެހޭނެ ގޮތަކީ ވެސް އެއީ އެވެ. އެކަމަކު، ކަމެއް އޮންނަންޖެހޭ ގޮތާއި އޮންނަ ގޮތް ވަރަށް ގިނަ ފަހަރަށް ތަފާތުވެ އެވެ. ބައިސްކަލުގެ ފުރޮޅު މިސާލަކަށް ނަގަމާ ހިނގާށެވެ. އެ ފުރޮޅުގައި، ރަނގަޅަށް ވައި ހުރެއްޖެ ނަމަ، ތިމާ ދާން ބޭނުންވާ މަންޒިލަށް، ފަސޭހަކަމާ އެކުގައި ގެންގޮސްދޭނެ އެވެ. އެހެންނަމަވެސް، ފުރޮޅުން ވައި ލީކުވާ ނަމަ، އިސާހިތަކު ފުރޮޅުން ވައި ހުސްވެ، އެ ހިސާބުން ދަތުރު ހުއްޓުމަކަށް އަންނާނެ އެވެ. ސިކުނޑި ވެސް މަސައްކަތް ކުރަނީ ދާދި އެއް ކަހަލަ ގޮތަކަށެވެ. ބޭކާރު ފިކުރުތަކުގެ ސަބަބުން، ތިމާގެ ގާބިލުކަމާއި އަދި ބުއްދީގެ ހަކަތަ ލީކު ކުރަންފަށައެވެ. އިސާހިތަކު ތިމާގެ ގައިން ބުންވަރާއި ޖޯޝު ހުސްކޮށްލަ އެވެ.
އެއްވެސް ބަޔަކު އަރާރުން ވާންޖެހޭ ހެއްޔެވެ؟ ޒުވާބު ކުރަންޖެހޭ ހެއްޔެވެ؟ ދެބަސްވެ، ޖަދަލު ކުރަންޖެހޭ ހެއްޔެވެ؟ ފުރަތަމަ ސުވާލަކީ އެއީ އެވެ. ސުވާލު ތަންކޮޅެއް ހަނިކޮށްލާފައި އަހަންޏާ، ދެ މަފިރިން އަރާރުން ވާންޖެހޭ ހެއްޔެވެ؟ ނޫނެކޭ ހިތަށްއަރާ ކަމުގައި ވަންޏާ، އެއީ އެންމެ ރަނގަޅު ޖަވާބު ނޫންކަމަށް ވުން އެކަށީގެންވެ އެވެ. ޚިޔާލަކީ ތަފާތު އެއްޗެކެވެ.ތިބާގެ ވަށައިގެން ހިނގާ ކަންކަން ވެއެވެ. ކޮންމެ ދުވަހެއްގެ ތަޖުރިބާތައް ވެ އެވެ. ފެންނަ މަންޒަރުތަކެވެ. ކުރެވޭ އިޙްސާސްތަކެވެ. މި ކަންކަމުގައި މާނަތަކެއް ވެ އެވެ. އެކުލެވޭ ޖުމުލަތަކެއް ހިމެނެ އެވެ. އެއިން ޙިކްމަތްތެރި ބަސްތަކާއި، ވިސްނުންތައް ފައިދާ ވެ އެވެ. އެހެންކަމުން މި ފަދަ ފިކުރުތަކުން ފައިދާވި ބައެއް ބަސްބަސް ތިޔަ ބޭފުޅުންނަށް ހަދިޔާ ކޮށްލާނަމެވެ. ބައެއް ބަސްބަހާ އެ ބަސްބަހުގެ މައްޗަށް ކުރު شرح އެއް ލިޔެލާނަމެވެ. ނަމަވެސް ބައެއް ބަސްބަހަކީ ޢިލްމީގޮތުން ދިގު شرح އެއް ކުރެވިދާނެ ބަސްބަހެވެ.ފަހަރެއްގައި ހިތަށްއަރާފާނެ އެވެ. އެއްގޮތަށް ވިސްނާވިސްނާ ނުވަތަ އުޅެއުޅެ، ތިމާގެ ސިކުނޑި މިހާރު ހުންނާނީ ހޭނިފަ އެވެ. ބަދަލެއް ގެންނަން ދެން ވަރަށް އުނދަގޫވާނެ އެވެ. ސިކުނޑީގެ ބަގީޗާގައި އުތުރިއަރަމުންދާ ފިކުރުތަކަށް ފޯރުވޭނެ މާބޮޑު ބާރެއް ތިމާގެ މިހާރަކު ނެތެވެ. އެހެންނަމަވެސް، އެއީ ރަނގަޅު ވިސްނުމެއް ނޫނެވެ. ސިކުނޑި އަކީ، ކުޅަދާނަ ވަޒީރެކެވެ. ފީކަޅާ ރަސްކަލެކެވެ. ކަންކަމާ މެދުގައި، މާޔޫސްކޮށް ދުށުމަށް ތިމާ އާދަވެފައިވާ ނަމަ، އޭގެ މާނަ އަކީ، ބުއްދިއާ މެދުގައި ތިމާ ފަރުވާކުޑަކޮށްފައިވާ ކަމެވެ. 
ހަވީރު ގަޑީގައި ރައްޓެހި ގުރޫޕަކާއެކު ސައިތަށްޓެއް ބޯލަން ދިޔަ ދުވަހެއްގެ ވާހަކައިން ފަށާނަމެވެ. ގުރޫޕުގައި ތިބި އެންމެންނަކީ ވެސް ދަރިން ލިބިފައިވާ ޒުވާން ބައްޕައިންނެވެ. މި މީހުންގެ ވާހަކައަކީ މިހާރުގެ ކުދިންގެ ގޯސް ވާހަކަ އެވެ. އެކުދިން ދީނީ ކަންތައްތަކަށްދޭ ސަމާލުކަން ކުޑަވާހަކަ އެވެ. ދެ ނަމާދު ދޭތެރޭ ވެސް ޤުރުއާން އަކުރެއް ކިޔަވައިނުލާ ވާހަކަ އެވެ. އެ ގަޑީގައި ވެސް ޑްރާމާ ބެލުމާއި ކާޓޫނު ބެލުމުގައި ވަގުތުތައް ބޭކާރުކުރާ ވާހަކައެވެ. ބޮޑެތިމީހުންނަށް އިޙްތިރާމު ނުކުރާ ވާހަކަ އެވެ. ދެން ވެސް އެ ކުދިންގެ ގޯސް ވާހަކަ އެވެ. މަގުމަތީގެ އަދަބުތަކަށް ބެލުމެއް ނެތްވާހަކަ އެވެ. 
އާނއެކެވެ. ގިނަ މީހުންގެ ޖަވާބަކީ އެއީކަމުގައި ވެދާނެ އެވެ. އެ ކަމާ ދެކޮޅުހަދާކަށް ނެތީމެވެ. އެކަމަކު،ފުރަތަމަ ވިސްނާލަމާ ހިނގާށެވެ. ލޯބީގެ ވައްތަރުތަކަކީ ކޮބައިހެއްޔެވެ؟ ލޯތްބަކީ، އެކުވެރިކަމެވެ. ގާތްތިމާގެކަމެވެ. އެއްބަނޑުއެއްބަފާ ކަމެވެ. ޢިޝްޤެވެ. އަދި، އެ ނޫން ވެސް ބައިވަރު ވައްތަރުތައް ހުރުން އެކަށީގެންވެ އެވެ.
އިބްރާހީމު ރަޝީދު މޫސާ 
ޔުނިވަރސިޓީއެއްގައި ކިޔަވާ ދަރިވަރަކު، ހިންގުމާއި ވެރިކަމާ ބެހޭ ތަޤްރީރެއްދެއްވަމުން ދިޔަ އުސްތާޛަކަަށް ދެންނެވިއެވެ. މަސައްކަތުގައި މޮޅު މީހަކަށް ވެވޭނީ ކިހިނަކުންތޯއެވެ؟ މި ތަޤްރީރު ދެއްވަން ހުންނެވި މަޝްހޫރު ޓޮމް ޕީޓަރސް، ޖަވާބުދެއްވުމުގެ ގޮތުން " ޝައުޤުވެރިކަން " ބޯޑު ގައި ލިއުއްވާލެއްވި އެވެ.
ހިތްހަމަޖެހިގެން ދިރިއުޅުމަށްޓަކައި، ތިމާގެ ބަގީޗާގެ ދޮރުވާނަކަށް ތިމާ ވާންޖެހޭނެ އެވެ. އެ ދޮރުން ވަނުމުގެ ހުއްދަ ހަމައެކަނި ދޭންވާނީ ރަނގަޅު މަޢުލޫމާތާއި، ޢިބުރަތްތެރި ފިލާވަޅުތަކާއި، ހެޔޮ ނަސޭހަތެވެ. ދުނިޔޭގައި މިހާރު ދިރިއުޅޭ އެންމެ އުފާވެރި، އެންމެ ހިތްހަމަޖެހޭ މީހާ އާއި ތިމާގެ މެދުގައި އޮތީ ކޮން ތަފާތެއް ހެއްޔެވެ؟ 
ޑެންމާރކްގެ ކޮޕެންހޭގަން ޔުނިވަރސިޓީގެ ފިޒިކްސް އިމްތިޙާނުގައި އައިސްފައިވާ ސުވާލެއްގައިވެއެވެ. ބެރޯމީޓަރެއް (ޖައްވުގެ ޕްރެޝަރ ބަލާ ކަށިގަނޑު) ބޭނުންކޮށްގެން ސްކައިސްކްރޭޕަރ ޢިމާރާތެއްގެ އުސްމިން ބަލާނީ ކިހިނެއްހެއްޔެވެ؟ މިސުވާލުގެ ރަނގަޅު ޖަވާބަކީ ސްކައިސްކްރޭޕަރ މަތީގެ ޕްރެޝަރާ ބިންމަތީގެ ޕްރެޝަރ ހޯދައި އެ ދެ ޕްރެޝަރ ގެ ތަފާތު ބަލައިގެންނެވެ.
އެއްވެސް ކަމެއް ނޫނެވެ. ހަމަ ބުއްދި ވިސްނުނީއްސުރެ އަހަރެން އެއްވެސް ވައްކަމެއް ނުކުރަމެވެ. ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައި ވެސް ވައްކަމެއް ނުކުރާނަމެވެ. ބުނަން ފަސޭހަ އެވެ. ފުންކޮށް ވިސްނާލުމުން ސުވާލު އުފެދެން ފަށައެވެ. ވައްކަމަކީ ކޮބައިހެއްޔެވެ؟