ޑރ. ޢަބްދުލްޣަފޫރު ޢަބްދުއްރަޙީމް، ގ. މަންޒިލް

(15 ސެޕްޓެމްބަރ 2020 ވަނަ ދުވަހު ޝާއިޢުކުރި ބައާ ގުޅޭ)

އަލްބަޤަރާ ސޫރަތުގެ މައްޗަށް ބަލައިލުމެއް 3

އެންމެ ފަހުން، ބަލައިލެވުނީ އަލްބަޤަރާ ސޫރަތުގެ ފުރަތަމަ ބައިގެ ފުރަތަމަ އާޔަތުގެ މައްޗަށެވެ. ވަކިކުރެވިފައިވާ އަކުރުތަކުގެ މައްޗަށެވެ. ދެން މިބައިގައި ހިމެނޭ އަނެއް ހަތަރު އާޔަތް، އާދެ، ދެވަނަ އާޔަތުން ފެށިގެން ފަސްވަނަ އާޔާތުގެ ނިޔަލަށް، ބަލައިލާން ފަށަމާތޯއެވެ. 

ދެވަނަ އާޔަތުގައިވަނީ " ذلك الكتاب لا ريب فيه هدى للمتقين"، މިފޮތަކީ، އެއްވެސް ޝައްކެއްނެތް ގޮތުގައި، ތަޤުވާވެރިންނަށް އޮތް މަގުދެއްކުމެކެވެ، މިހެންނެވެ. މިއާޔަތުގައި ހިމެނޭ މުހިއްމު ލަފްޒުތަކުގެ މާނައިގެ މައްޗަށް ބަލައިލަމާތޯއެވެ. 

ޑރ. ޢަބްދުލްޣަފޫރު ޢަބްދުއްރަޙީމް، ގ. މަންޒިލް

(8 އޮގަސްޓް 2020 ގައި ޝާއިޢުކުރެވުނު ބައާ ގުޅޭ)

ކީރިތި ޤުރްއާނުގެ މައިގަނޑު މައުޟޫއަކީ އިލާހީ ހިދާޔަތުގެ ވާހަކަކަން ކަނޑައަޅާލުމަށް ފަހު، ކީރިތި ޤުރުއާނުގެ އަސާސީ ތަޢުލީމާތުތައް މިސޫރަތުގައި ބަޔާން ކުރެވިފައިވެއެވެ. އެގޮތުން އެންމެ ފުރަތަމަ މާތްﷲ ވޮޑިގެންވާކަން ފާހަގަ ކުރެވިފައި ވެއެވެ. މިގޮތުން މިސޫރަތުގައި މާތްﷲގެ މުހިއްމު ސިފަފުޅެއް، ތަސައްވުރެއް، ހުށަހަޅާލެވިފައި ވެއެވެ އެކަލާނގެއީ 'އަލް ގައްޔޫމު' ކަމުގައި ބަޔާންކުރެވި ސިފަކުރެވިފައި ވެއެވެ. އެކަލާނގެއީ އެކަލާނގެ ވޮޑިގެންވުމުގައި، އެހެން އެއްވެސް ފަރާތެއްގެ އެހީއަކަށް ބޭނުންވެ ވޮޑިގެންނުވާ، އަމިއްލަ ޒާތީ ފުދުންތެރިކަން ލިބިވޮޑިގެންވާ، މުޅި ވުޖޫދުގެ ފަނާރު ކަމުގައެވެ. އަސްލު ކަމުގައެވެ. އަދި، އިންސާނާގެ ބުއްދި އާއި ވިސްނުން ބޭނުންކޮށްގެން، މިކަން، މާތްﷲ ވޮޑިގެންވާކަން، ރަނގަޅަށް ދެނެގަނެވޭނޭ ކަންވެސް މިސޫރަތުގައި ބަޔާކޮށްދެވިފައި ވެއެވެ. އިންސާނީ ތާރީޚު ފެށުނީއްސުރެން، މީސްތަކުންގެ ތެރެއަށް ރަސޫލު ބޭކަލުން ފޮނުއްވައި، އެބޭކަލުންގެ ގައުމުތަކުގެ މީސްތަކުންނަށް ކެނޑިނޭޅި އުނގަންނައިދެއްވި އުނގަންނައި ދެއްވުމަކީ މިއީ ކަންވެސް ބަޔާން ކުރެވިފައި ވެއެވެ. އަދި، މިކަން ދެނެގެނެ، މާތް ﷲއަށް އީމާންވެ، މި އީމާންކަން ނިޔާކުރާ ގޮތެއްގައި މުއުމިނާގެ ހަޔާތް ބައްޓަންކުރުމަށް، މިސޫރަތުގައި، މީސްތަކުންނަށް ގޮވާލައި، ދައުވަތުދެވިފައި ވެއެވެ.

ޢަބްދުލްޢަޒީޒު ޖަމާލު އަބޫބަކުރު

އަރަގު:

ބަސްމޮށުންތެރިކަމުގެ މަތިވެތި ނިޢުމަތަކީ މާތް ﷲ އިންސާނުންނަށް ދެއްވައިފައިވާ ގުނައި ޢަދަދު ނުކުރެވޭ ފަދަ މަތިވެރި ނިޢުމަތްތަކުގެ ތެރެއިން އެންމެ މުހިންމު އެއް ނިޢުމަތެވެ. އެއްވެސް ޝައްކެއް ނެތް ގޮތުގައި ބަސްމޮށުންތެރިކަމަކީ އިންސާނީ ތަރައްގީގެ މައިގަނޑު އަސާސެވެ. އިންސާނާ ތަރައްޤީވެ ކުރިއަރައިދަނީ ބަހުންކުރެވޭ މުއާޞަލާތުގެ ސަބަބުންނެވެ. 

އިބްރާހީމް ރަޝީދު މޫސާ

ވިހިވަނަ ސައްތަ ފެށުނުއިރު ކާރަކީ ދުނިޔޭގެ ޤައުމުތަކުގައި ހަމައެކަނި މުޖްތަމަޢުގެ އިސް ކުންނައިގައި ހިމެނޭ [ބޭފުޅުން]ނަށް ޚާއްޞަ އެއްޗެކެވެ. އެއީ ބޭނުންކުރަން ބުރަ، އުނދަގޫ އެއްޗެކެވެ. ކާރަކާއެކު ޑްރައިވަރަކަށާއި މެކޭނިކަކަށާއި ވަރަށް ގިނަ ސާމާނަށް ބޭނުންވެއެވެ. ދަތުރުގެ މެދުތެރޭގައި ނުހުއްޓި ދަތުރެއް ކުރެވެނީ ވަރަށް މަދު ފަހަރަކުއެވެ.

ޢަބްދުﷲ ރަޝީދު މ.ލިނެޓް

ފަތިހުގެ ތަރި، ނުވަތަ ކެތި، ފަތިހު އުދަވާން ފެށުމުން، ވަބާ ނުވަތަ ފެތުރޭ ބަލިބަލި އުފުއްލަވައިފާނޭކަމުގެ މައްޗަށް ހުރި، ނަބަވީ ބަސްފުޅުތައް ދިރާސީ ނަޒަރަކުން ދެނެގަތުމަށްޓަކައި، ބަލައި ދިރާސާކުރުމީ ނެތްކަމެއް ނޫނެވެ. ޚާއްޞަކޮށް މިއަދުގެ ޙާލަތާ ގުޅިގެން އެ ކަމުގެ މުހިއްމުކަން ބޮޑުކަމަށް ދެކެމެވެ. ކޮންމެ އަހަރެއްގެ މޭ މަހުގެ 6 ވަނަ ދުވަހަކީ، އަބަދު ވެސް ކެތި ލައިގަންނަ ދުވަހެވެ. 

 އަޙުމަދު ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު

_____________________________________________________

އިދާރީ ނޯޓެއް: 

މި ލިޔުމަކީ މި އަހަރު ރަމަޟާން މަސް ފެށެން ދެ ދުވަހަކަށް ވެފައި ވަނިކޮށް، މި ދިޔަ އެޕްރީލް މަހު 21 ގައި އަލްއުސްތާޛު އަޙުމަދު ޢަބްދުﷲ ސަޢީދު ލިޔުއްވައި، ޝާއިޢުކުރައްވައިފައިވާ ވަރަށް ޢިލްމީ ލިޔުމެކެވެ. އެހެންކަމުން ލިޔުން ފައްޓަވަމުން ރަމަޟާން މަހުގެ ހަނދުބެލުމަށް އިޝާރާތްކުރައްވައިފައިވާނެއެވެ. ބައެއް މީހުން ފަލަކީ ޢިލްމާއި ނުޖޫމީ ޢިލްމު އޮޅުވައިލައިގެން އުޅޭތީ އޭގެ މައްޗަށް ވެސް މި ލިޔުމުގައި އަލިއަޅުވައިލައްވައިފައިވެއެވެ. އަޙުމަދު ޢަބްދުﷲ ސަޢީދަކީ ފަލަކީ ހިސާބުތައް ދިރާސާ ކުރައްވާ އެ ދާއިރާގެ ތަޖުރިބާކާރެކެވެ. އޭނާއަކީ ޢަރަބި ތަޢުލީމު ޙާޞިލުކުރައްވައިގެން ހުންނެވި ޤާނޫނީ ވަކީލެއް ވެސް މެއެވެ. އަދި އެއީ ނޫސްވެރިކަމުގެ ދިގު ތާރީޚެއް އޮތް ލިޔުންތެރިކަމުގެ މަޝްހޫރު ތަނބެކެވެ. މި ދިޔަ ދުވަސްތަކުގައި ފަލަކީ ޢިލްމުގެ ދާއިރާގެ ގިނަ ލިޔުންތަކެއް މި ސައިޓްގައި ޝާއިޢުކުރެވިފައިވާތީ، މި ލިޔުމަކީ މި ސިލްސިލާއަށް އިތުރުކޮށްލެވޭ ވަރަށް ޢިލްމީ ބޮޅެކެވެ. މި ސައިޓްގައި މި ލިޔުން ޝާއިޢުކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ދެއްވީތީ އުސްތާޛަށް ވަރަށް އިޙުތިރާމާއެކު ޝުކުރު ދަންނަވަމެވެ.

_____________________________________________________

ޢަބްދުﷲ ރަޝީދު މ.ލިނެޓް

ޝައްކެއް ނެތި އެނގޭ ގޮތުން ކޭތަ ނަމާދަކީ، ކޭތަ ހިފުމުން ކުރުން ސުންނަތްވެގެންވާ، ސުންނަތްކަން ގަދަވެގެންވާ ނަމާދެކެވެ. އިރުގައި ނުވަތަ ހަނދުގައި ކޭތައެއް ހިފައިފައި ހުރިކަން ޔަގީންވީއްސުރެ، ކޭތަ ވީއްލައިފުމަށް ދާންދެން، ނުވަތަ ކޭތަ ހިފާފައި ހުރެގެން އޮއްސިއްޖައުމަށް ދާންދެން، ދެމި އޮންނަ ވަގުތުކޮޅު ތެރޭގައި، ކޭތަ ނަމާދު ކުރުމީ ގަދަވެގެންވާ ސުންނަތެކެވެ. 

އެކަމަކު މިޒަމާނަކަށް އައިސް ކޭތަ ނަމާދު ކުރުމުގައި ފަނޑުހިޔަނި ހަނދު ކޭތައިގައި ކޭތަ ނަމާދު ކުރަން ނުޖެހޭ ކަމުގައި ދެކެ އެކަން އެބަ ދޫކޮށްލެވެއެވެ. އެއީ، ވެގެންވާންވީ ގޮތެއް ނޫނެވެ. އެއީ، ވަރަށް ވެސް ދެރަކަމެކެވެ. މި ބާވަތުގެ ކަންކަމަށް ރައުޔުކުރުމުގައި އެއްބާވަތެއްގެ ދެކަމެއްގައި، އެއް ކަމެއްގެ ޙުކުމުން، އަނެއް ކަމެއްގެ ޙުކުމް ދެނެގަނެ، ޢަމަލު ކުރާނެ ޞައްޙަ ގޮތް ކަނޑައެޅުމަކީ، އެއްވެސް ޚިލާފެއް އަދި ކިއެއްތަ ޝައްކުކަމެއް ވެސް ނެތި ޤުރުއާނާއި ސުންނަތުގެ އަލީގައި ތަނަވަސް ކަމެކެވެ. 

އަންވަރު އިބްރާހީމް

ދެވަނަ ބޮޑުހަނގުރާމަ ފެށުމާއެކު އޭރުގެ ސަރުކާރުން ރާއްޖޭގެ އެކި ރަށްރަށަށް ވަފުދުތައް ފޮނުވިއެވެ. ހަނގުރާމައިން ލިބޭ ގެއްލުން ކުޑަކޮށް ކާބޯތަކެތީގެ ބާވަތްތައް ހައްދާން ރައްޔިތުންނަށް ނަސޭހަތްތެރިވުމަށެވެ. ކާބޯތަކެތި އަޅާ ގަސް އިންދުމުގެ ޕްރޮގުރާމުތައް ފެއްޓުމަށެވެ.  މުޅި ދުނިޔެއަށް ކުރިމަތިވި ތަދުމަޑުކަމުން އަރައިގަތުމަށް ދިވެހީން ހޭލުންތެރި ކުރުވުމަށެވެ. ނަމަވެސް އެކަން ކުރެވުނުލެއް އޭރު ވެސް އޮތީ ލަސްވެފައެވެ. ޢަމަލީ މަސައްކަތް ފެށުނުލެއް އޮތީ ފަސްވެފައެވެ. ވަގުތު އޮތީ ފާއިތުވެފައެވެ. ގިނަ ރައްޔިތުންތަކެއް މަގޫފަތް ކާންޖެހި، ބައެއް ރައްޔިތުން ބަނޑަށް މަރުވީ އެހެންވެއެވެ. އެ ހިތި ތަޖުރިބާ ތަހައްމަލު ކުރިތާ 70 އަހަރު ފާއިތުވީއެވެ. ނަމަވެސް ދަނޑުވެރިކަމަށް އޭރު ފެށި މަސައްކަތް އޮތީ ހުއްޓިފައެވެ. ދަނޑުވެރި ވިސްނުންވަނީ ގައުމީ ފާލުން ނެއްޓިފައެވެ. އެކަމާމެދު ދެކޭ ގޮތް އޮތީ ހީނުކުރާހައި ދަށަށް ވެއްޓިފައެވެ. މި ހާލަތަށް ދިވެހި ގައުމު ދިޔައީ އެތައް ޖީލަކަށް މުޑުވައްކޮށްދޭން ޖެހޭ ދަނޑުވެރިކަމުގެ ވިސްނުމަށް އިހުމާލު ވެވުނީތީއެވެ. މި އިހުމާލުގެ ހަގީގީ ކައްފާރާއަކީ ދަނޑުވެރިކަމުގެ ތަޢުލީމު ރާއްޖެއަށް ޢާއްމުކުރުމެވެ. ތަޢުލީމީ ނިޒާމުން ދަނޑުބިންތަކާއި ދަނޑުވެރިކަމަށާއި ދަނޑުވެރީންނަށް ލޯބި އުފެއްދުމެވެ. މިއީ ދިވެހި އިގުތިޞާދީ ދަމަނަކުރުމަށާއި ވަޒީފާގެ ފުރުޞަތު އިތުރު ކުރާށާއި ކާނާގެ ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރު ކުރުމަށް ޓަކައި ކޮންމެހެން ވެސް މިއަދު ކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ.